Definicja SMPDG, pierwotnie wypracowana poprzez dorobek orzeczniczy Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej), trafiła do normatywnego porządku prawnego Unii Europejskiej dopiero 1 lipca 2012 roku.
Zgodnie z treścią art. 11 Rozporządzenia Wykonawczego Rady (UE) NR 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, na użytek stosowania art. 44 dyrektywy 2006/112/WE „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” oznacza dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, o którym mowa w art. 10 niniejszego rozporządzenia – które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Mając na uwadze powyższą definicję legalną, przyjąć można, że elementami konstytuującymi stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej są:
1) Stałość – czas, w trakcie którego utrzymywane jest SMPDG;
2) Zaplecze techniczne;
3) Zaplecze personalne;
4) Możliwość odbioru i wykorzystania usług świadczonych do własnych potrzeb.
2. Zmiana interpretacji definicji SMPDG.
Do tej pory, powyżej wskazane kryteria najczęściej uznawane były za spełnionej w przypadku zagranicznych podmiotów, które posiadały własną infrastrukturę i personel, a więc podmioty posiadające zaplecze techniczne (na przykład maszyny, linie produkcyjne, magazyny), jak i personel zatrudniony przez bezpośrednio te podmioty.
Powyższa interpretacja uległa jednak zmianie. W wyroku z dnia 16 października 2014 w sprawie Welmory (C – 605/12), Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dokonał szerszej interpretacji warunków, powodujących powstanie SMPDG w innym Kraju Członkowskim. Trybunał uznał bowiem, iż dla istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, podatnik powinien dysponować w wystarczającym stopniu stałym zapleczem technicznym i personalnym, które pozwoli podatnikowi na odbiór i wykorzystanie usług do celów działalności gospodarczej. Choć wyraźnie nie zostało to podkreślone, uzasadnienie wyroku w sposób oczywisty wskazuje, iż wskazane powyżej zaplecze techniczne i personalne nie musi należeć do podatnika. Zasoby te mogą przynależeć do podmiotu trzeciego. Niemniej, podatnik powinien zachować prawo kontroli zarówno zaplecza personalnego, jak i wykorzystania zaplecza technicznego.
Powyższa, rozszerzająca interpretacja, przyjęta została również w orzeczeniach sądów administracyjnych wydanych po wyroku Trybunału w sprawie Welmory (przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu w Warszawie z dnia 15 czerwca 2015 roku, sygn. akt III Sa/Wa 3332/14). Przy czym podkreślić należy, iż liczba analogicznych orzeczeń stale rośnie.
3. Konsekwencje podatkowe.
Zmiana podejścia do zagadnienia dotyczącego definicji SMPDG, prezentowana zarówno przez Ministra Finansów, podległe mu organy podatkowe jak i sądy administracyjne, będzie prawdopodobnie skutkowała zwiększeniem liczby sporów z podatnikami.
Najważniejszymi konsekwencjami dla podmiotów zagranicznych uznania, że posiadają SMPDG w Polsce, jest stwierdzenie, iż polscy podatnicy świadczący na ich rzecz usługi nie będą uprawnieni do stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia, co oznacza konieczność zastosowania przez polskich podatników krajowej stawki VAT.
Podobnie, dostawa towarów przez podmioty zagraniczne, które – zdaniem organów podatkowych – posiadają w Polsce SMPDG, nie będzie mogła być rozliczana przez te podmioty z zastosowaniem mechanizmu reverse charge. W rezultacie dostawy krajowe obłożone zostaną VAT według właściwej stawki.
Mając powyższe na uwadze, podkreślić należy, iż zarówno podmioty zagraniczne, jak i ich polscy partnerzy biznesowi, powinni poddać analizie strukturę modelu działalności w Polsce. Wystąpienie z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, może okazać się jedną z możliwości ograniczenia ewentualnego ryzyka podatkowego.
