W uzupełnieniu do wniosku Spółka przyznała, że w rzeczywistości w zamian na otrzymywane od dostawców premie pieniężne, nie świadczy ona na ich rzecz jakichkolwiek usług – jej działanie sprowadza się natomiast do dokonania zakupu towarów handlowych sprzedawanych przez poszczególnych dostawców. Wypłata premii pieniężnej uzależniona jest od osiągnięcia przez Spółkę określonego poziomu zakupów w określonym czasie. Może być również uzależniona od asortymentu. Dodatkowo, wypłata premii pieniężnych na rzecz Spółki uzależniona jest od terminowego regulowania przez nią płatności za towary nabywane od poszczególnych dostawców. Wysokość premii ustalana jest w umowach zawieranych przez Spółkę jako procent od obrotu netto zrealizowanego między Spółką a danym kontrahentem w danym okresie.
Spółka przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym wypłata premii pieniężnych powinna być dokumentowana notami księgowymi wystawionymi przez dostawców, jako podmioty wypłacające premie. Minister Finansów nie zgodził się z tym stanowiskiem, stwierdzając iż wypłata premii pieniężnej powinna być traktowana jako udzielenie przez dostawcę rabatu zmniejszającego obrót. Tym samym, powinna być ona dokumentowana fakturą korygującą wystawianą przez dostawcę. W odpowiedzi na powyższe stanowisko, Spółka wezwała Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa. Minister Finansów podtrzymał jednak swoje stanowisko.
W efekcie, Spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Spółka zwróciła w niej uwagę, że skoro umowy nie dają podstawy do obniżania ceny poszczególnych towarów i żadna ze stron transakcji tak ich nie traktuje, to organ podatkowy również nie miał prawa tak ich potraktować. Spółka zaznaczyła, iż pomimo że prawo do premii ustalane jest na podstawie transakcji zrealizowanych w konkretnym okresie rozliczeniowym, to wartość premii nie jest przypisywana do poszczególnych dostaw.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał jednak, iż skarga nie była uzasadniona. WSA odwołał się do brzmienia art. 29 ustawy o VAT, z którego wynika, iż:
- podstawą opodatkowania jest obrót,
- obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku,
- kwota należna obejmuje z kolei całość świadczenia należnego od nabywcy,
- podstawę opodatkowania zmniejsza się między innymi o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont).
Gdy już po wystawieniu faktury udzielono rabatu, podatnik udzielający rabatu wystawia fakturę korygującą.
WSA przyznał, że premia nie jest związana z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym ze strony Spółki, jej źródło tkwi zaś w samych transakcjach sprzedaży towarów. W rezultacie otrzymania premii ekonomicznie Spółka ponosi mniejszy wydatek na zakup towarów, niż to wynikało z pierwotnie ustalonej ceny. Odpowiednio, zmniejsza się kwota, jaką w zamian za sprzedane towary zachowuje dostawca. W rezultacie, WSA uznał, iż wypłata premii powoduje zmniejszenie kwoty należnej z tytułu sprzedaży – a więc również podstawy opodatkowania. WSA zaznaczył także, iż dla oceny, czy w danym przypadku dochodzi do zmniejszenia obrotu w związku z udzieleniem rabatu nie ma znaczenia, iż strony transakcji nie określiły wprost w umowach, iż dochodzi do zmniejszenia cen poszczególnych towarów. Wystarczającym jest, iż podstawą obliczenia premii są określone dostawy towarów – ceny towarów sprzedawanych w ramach tych transakcji ulegają zdaniem WSA obniżeniu w związku z wypłatą premii pieniężnej.
Analizując powyższy wyrok należy po pierwsze pamiętać o dotychczasowym orzecznictwie, zgodnie z którym osiągnięcie określonego poziomu obrotów przez nabywcę towarów nie jest usługą. Premia wypłacona przez sprzedawcę nie jest więc wynagrodzeniem za świadczoną usługę [tak np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 lutego 2007 r. (I FSK 94/06)]. WSA we Wrocławiu odwołał się do powyższego wyroku NSA wskazując, iż nie ma sprzeczności między wnioskami płynącymi z tych dwóch wyroków. WSA nie twierdzi bowiem, że premia pieniężna jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę, przyjmując tym samym stanowisko zaprezentowane przez NSA. WSA idzie jednak krok dalej stwierdzając, iż premia pieniężna, nie będąc wynagrodzeniem za usługę, jest wyrazem udzielenia rabatu przez dostawcę, zmniejszając tym samym podstawę opodatkowania z tytułu dostaw towarów (na podstawie których obliczana jest wysokość premii). W tym zakresie stanowisko sądu jest zbieżne z ciągle obowiązującą interpretacją urzędową z 30 grudnia 2004 r. w zakresie w jakim Minister Finansów uznał, iż premie pieniężne związane z konkretną dostawą powinny być traktowane jako rabat obniżający cenę towaru.
Zgodnie z powyższym wyrokiem WSA, wypłata premii pieniężnej powinna być dokumentowana fakturą korygującą wystawianą przez dostawcę. Z punktu widzenia jego rozliczeń VAT, wystawienie i zaraportowanie takiej faktury korygującej jest korzystne w zakresie, w jakim powoduje zmniejszenie kwoty podatku należnego VAT. Niewystawienie takiej faktury korygującej może skutkować z kolei jedynie zawyżeniem podatku należnego VAT po stronie dostawcy. Ponieważ obniżenie podatku należnego na podstawie wystawionej faktury korygującej jest prawem, a nie obowiązkiem dostawcy, niespełnienie tego obowiązku nie powinno rodzic negatywnych konsekwencji po stronie dostawcy.
Z punktu widzenia nabywcy towarów uzyskującego premię pieniężną, otrzymanie faktury korygującej zmniejszającej cenę nabytych towarów związane byłoby natomiast z obowiązkiem zmniejszenia podatku naliczonego VAT. Jeśli jednak nabywca nie dostałby takiej faktury korygującej, to trudno byłoby mówić o konieczności zmniejszenia podatku naliczonego tylko na podstawie faktu stwierdzenia udzielenia rabatu, niepotwierdzonego jednak odpowiednią fakturą korygującą. Co prawda, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług – z uwzględnieniem rabatów (art. 86 ust. 2 ustawy o VAT). Równocześnie, nabywca towarów, który otrzymał taką fakturę korygującą jest jednak obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę faktury otrzymał. Jeśli więc nabywca nigdy nie otrzyma takiej faktury (bo nie zostanie ona nigdy wystawiona), trudno będzie egzekwować wymóg obniżenia przez niego kwoty podatku naliczonego VAT.
W pewnym zakresie, w przypadku uznania, iż wypłata danej premii pieniężnej jest wyrazem udzielonego rabatu, to od decyzji stron transakcji zależy więc, czy zdarzenie to zostanie udokumentowane zgodnie z wnioskami płynącymi z analizowanego wyroku WSA, a więc przy użyciu faktury korygującej. Nieudokumentowanie takiego zdarzenia fakturą korygującą spowoduje, iż wypłata premii pieniężnej pozostanie zdarzeniem neutralnym w podatku VAT.
