Ustawa z 28 maja 2013 r. przewiduje następujące zmiany w zakresie uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem.
Przede wszystkim wydłużeniu ulega dodatkowy urlop macierzyński. 6 tygodni takiego urlopu będzie przysługiwało w przypadku urodzenia jednego dziecka. 8-tygodniowy dodatkowy urlop macierzyński będzie przysługiwał w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka.
Ustawa wprowadza też zupełnie nową kategorię urlopu tzw. urlop rodzicielski w wymiarze 26 tygodni niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Urlop ten będzie można podzielić na 3 części, nie krótsze niż 8 tygodni i przypadające bezpośrednio jedna po drugiej. Z urlopu tego mogą korzystać oboje rodzice jednocześnie, przy czym łączny wymiar tego urlopu nie będzie mógł przekroczyć 26 tygodni. Urlopu rodzicielskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika, składany nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem tego urlopu. Pracodawca nie może odmówić uwzględnienia takiego wniosku.
Pracownica, w ciągu 14 dni od urodzenia dziecka, może również od razu złożyć wniosek o udzielenie jej urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Takie samo uprawnienie przysługuje również rodzicom przysposabiającym dziecko, z tym że oni składają wniosek o udzielenie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w ciągu 14 dni od daty przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.
Ponieważ nowe regulacje mają objąć rodziców wszystkich dzieci urodzonych po 31 grudnia 2012 r., ustawa zawiera również istotne przepisy przejściowe pozwalające skorzystać z dodatkowych uprawnień rodzicom, którym wkrótce kończy się urlop macierzyński lub dodatkowy urlop macierzyński.
Przede wszystkim w przypadku rodziców, którym urlop macierzyński lub urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego kończy się pomiędzy 24 a 30 czerwca 2013 r. dodatkowego urlop macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego udziela się na wniosek złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu, chyba że wniosek taki został złożony przed dniem wejścia w życie ustawy z 28 maja 2013 r. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Ponadto pracownik, który w dniu wejścia w życie ustawy będzie korzystał z dodatkowego urlop macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego ma prawo do wydłużenia tego urlopu do wymiaru wynikającego z ustawy zmieniającej. Pracownik taki ma prawo do urlopu rodzicielskiego na nowych zasadach jeśli najpóźniej w dniu zakończenia dotychczasowego urlopu złoży wniosek o udzielenie mu urlopu rodzicielskiego. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Jeśli dziecko pracownika urodziło się po 31 grudnia 2012 r. a pracownik w dniu wejścia w życie ustawy nie przebywa już na urlopie macierzyńskim lub dodatkowym urlopie macierzyńskim nabywa on prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze odpowiadającym różnicy pomiędzy dotychczas obowiązującymi a nowymi przepisami. Dodatkowego urlopu udziela się na wniosek złożony nie później niż w ciągu 7 dni od daty wejścia w życie ustawy. Bezpośrednio po takim urlopie pracownik może złożyć wniosek o udzielenie mu urlopu rodzicielskiego. Analogiczne zasady dotyczą rodziców adopcyjnych, którzy po 31 grudnia 2012 r. przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia. Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Dodatkowo ustawa z 28 maja 2013 r. zmienia zasady udzielania urlopów wychowawczych w ten sposób, że urlop wychowawczy będzie mógł być wykorzystany do czasu ukończenia przez dziecko 5 roku życia.
Podstawa prawna:
Art. 1 i art. 28-33 ustawy z 28 maja 2013 r. o zmianie kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw.
