16 kwietnia 2010 r. WSA w Warszawie wydał wyrok (sygn. akt III SA/Wa 134/10), wskazujący, że w przypadku poniesienia kosztów związanych z przygotowaniem inwestycji jeszcze przed rozpoczęciem budowy lub podpisaniem umowy najmu lub dzierżawy, prawidłowe będzie ich zakwalifikowanie do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych, nawet jeśli następnie nie rozpoczęto inwestycji.
Spółka prowadząca działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej materiałów budowlanych i produktów z nimi związanych wniosła do Ministra Finansów o potwierdzenie, że w sytuacji ponoszenia kosztów związanych z przygotowaniem inwestycji jeszcze przed jej rozpoczęciem, wydatki takie można zakwalifikować do kosztów uzyskania przychodu na zasadach ogólnych, jeżeli ostatecznie nie rozpoczęto procesu inwestycji. Ponadto, Spółka wyraziła swoje stanowisko, że zaprzestanie dalszego inwestowania w projekty budowlane, nie ma wpływu na wydatki już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, w sytuacji gdy budowa została rozpoczęta.
W przedstawionym stanie faktycznym, Spółka podejmuje szereg działań związanych z pozyskaniem nieruchomości pod budowę nowych sklepów sieci handlowej. Spółka ponosi w związku z tymi poszczególnymi projektami szereg kosztów (np. koszty analiz i opracowań wstępnych projektów, uzyskania odpowiednich dokumentów, koszty opinii biegłych, koszty usług prawnych etc.). Dodatkowo, Spółka zawarła umowę z osobą trzecią, na podstawie której za wynagrodzeniem osoba ta będzie prowadziła analizy rynku nieruchomości, wyszukiwała tereny pod lokalizację nowych inwestycji, prowadziła negocjacje z kontrahentami i zajmowała się bieżącą obsługą nowych inwestycji.
W wydanej interpretacji Minister Finansów odniósł się negatywnie do stanowiska Spółki, jednak WSA w Warszawie uznał jej argumenty i uchylił zaskarżoną interpretację.
Jak stwierdził sąd, wszelkie działania zmierzające do nabycia nieruchomości i wszelkie koszty poniesione w związku z takimi działaniami nie mogą być potraktowane jako etap inwestycyjny, gdyż dopiero mogą one skutkować nabyciem nieruchomości i mogą ewentualnie stanowić element planu inwestycyjnego w szerokim, ale pozaprawnym sensie tego wyrazu. Z punktu widzenia konkretnej inwestycji i w sensie ekonomicznym działania przygotowawcze i analityczne ściśle wiążą się z inwestycją sensu stricte, ale w sensie prawnym ustawa i związane z nią przepisy ustawy o rachunkowości wyraźnie odróżniają sam etap przygotowawczy od inwestycji. Dlatego też, zdaniem sądu, koszty poniesione w celu nabycia nieruchomości nie są kosztami inwestycji, co oczywiście nie zmienia faktu, że są kosztami uzyskania przychodu.
Co zostało bowiem potwierdzone w orzeczeniu NSA z 15 stycznia 2010 r. (sygn. akt II FSK 1284/08), o inwestycji w rozumieniu ustawy można mówić dopiero od chwili zadysponowania przedmiotem, na którym inwestycja może być realizowana. Skoro inwestycja nie została rozpoczęta, to nie można takiej inwestycji zaniechać.
WSA w Warszawie podzielił stanowisko Spółki, że koszty związane z przygotowaniem inwestycji, poniesione jeszcze przed rozpoczęciem budowy lub podpisaniem umowy najmu czy dzierżawy są kosztami uzyskania przychodu na zasadach ogólnych, pomimo nierozpoczęcia inwestycji. Co za tym idzie nie stanowią one kosztów zaniechanej inwestycji oraz są potrącane w dacie poniesienia.
Ostatecznie sąd stwierdził, że rozpoczęcie inwestycji nie zmienia niczego w zakresie kwalifikowania wydatków poniesionych przed inwestycją. Natomiast odnośnie do wydatków poniesionych po rozpoczęciu inwestycji, ale ostatecznie zaniechanych, wydatki takie nie tracą kosztowego charakteru, zaś potrącane są w dacie zbycia inwestycji lub jej likwidacji.
Reasumując powyższy wyrok stanowi dobry krok w kierunku ujednolicenia stanowiska organów podatkowych odnośnie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na planowanie i rozpoczęcie inwestycji niezrealizowanych, co w okresie spowolnienia gospodarczego ułatwi wielu przedsiębiorcom podejmowanie decyzji o rozpoczęciu nowych inwestycji budowlanych. Jego tezy należy uznać za słuszne – w przypadku wydatków poniesionych na wstępnym etapie procesu inwestycyjnego, które nie są kapitalizowane, o zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów powinny decydować celowość poniesionych kosztów oraz potencjalna możliwość osiągania przychodów podatkowych.
