Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof, uzyskane na terytorium Polski dochody (przychody) z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68 tej ustawy, są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10% wygranej lub nagrody. Ponieważ przepisy ustawy o pdof nie zawierają definicji konkursu, celem dokonania właściwej interpretacji przepisów należy posłużyć się wykładnią językową. Słownik języka polskiego opisuje konkurs jako „współubieganie się o pierwszeństwo w jakimś zakresie” lub „imprezę o określonym programie, mającą na celu wyróżnienie przez eliminację najlepszych autorów albo wykonawców;(…) konkurs na najlepszy produkt „. Przesłankami uznania za konkurs są zatem: element rywalizacji i współzawodnictwa pozwalający na wyłonienie zwycięzców, wyłonienie zwycięzców przez komisję konkursową według ustalonych i obiektywnych kryteriów, wydanie nagród zwycięzcom. Od strony formalnej zasady konkursu powinny być uregulowane w sporządzonym przez organizatora regulaminie konkursu, w którym powinna zostać określona nazwa konkursu, organizator, uczestnicy konkursu, nagrody oraz sposób wyłonienia zwycięzców.
Jeżeli zatem konkursy organizowane przez pracodawcę dla pracowników spełniają opisane wyżej kryteria, i jednocześnie przedmiotem konkursu nie są czynności wykonywane przez pracowników w ramach ich obowiązków służbowych, otrzymane wygrane rzeczowe będą podlegać opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Jeśli jednak konkurs dotyczyłby czynności wykonywanych przez pracowników w ramach stosunku pracy, to wygrane pracowników powinny zostać opodatkowane jako przychód ze stosunku pracy.
Ustawa o pdof przewiduje zwolnienie z podatku dla wygranych w określonych kategoriach konkursów. Zgodnie z przepisami art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o pdof zwolnione z opodatkowania są m. in. wygrane w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagrody związane ze sprzedażą premiową – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł.
Jeśli nie będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku, to do poboru podatku od wygranych w konkursie obowiązany będzie płatnik, czyli w omawianym przypadku pracodawca jako organizator konkursu. Zryczałtowany podatek dochodowy pobierany jest bez pomniejszenia o koszty uzyskania przychodów. W przypadku gdy przedmiotem wygranej w konkursie nie są pieniądze, lecz nagrody rzeczowe, na podstawie art. 41 ust. 7 ustawy o pdof zwycięzcy konkursu przed udostępnieniem wygranych zobowiązani będą do wpłacenia płatnikowi (organizatorowi konkursu) kwot należnego zryczałtowanego podatku dochodowego (jeśli pracodawca chciałaby sfinansować również koszty podatku, należałoby wartość wygranej w konkursie „ubruttowić” uwzględniając jako wygraną również określoną kwotę pieniężną).
W przypadku nagród w konkursach o wartości przekraczającej 760 zł, od wartości nagrody należy pobrać podatek ryczałtowy i zapłacić go w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrany został ten podatek na rachunek urzędu skarbowego właściwego dla pracodawcy. Nie jest w tym momencie składana żadna deklaracja – w opisie płatności podatku należy podać PIT-8A.
Dopiero po zakończeniu roku, na formularzu PIT-8AR, który składa się do końca stycznia, pracodawca wykazuje jedynie kwoty pobranego zryczałtowanego podatku bez wskazywania danych osób, które wygrały przedmiotowe nagrody. Osoby, które wygrały nagrody nie muszą ich wartości wykazywać w swoich zeznaniach podatkowych. Ponadto, przychód pracowników z tytułu wygranej w konkursie jeśli nie został rozpoznany jako przychód ze stosunku pracy nie stanowi podstawy do poboru składek na ubezpieczenia społeczne.
Należy jednakże podkreślić, iż możliwość uznania świadczeń wypłacanych w ramach konkursów organizowanych przez pracodawcę na rzecz pracowników za wygrane w konkursach jest ograniczona do wygranych w konkursach, których przedmiot nie ma związku z obowiązkami pracowników. W przeciwnym wypadku z uwagi na bardzo szeroką definicję przychodów ze stosunku pracy zawartą w art. 12 ust. 1 ustawy o pdof obejmującą również nagrody i „wszelkie inne kwoty” otrzymane od pracodawcy, będą one uznane za przychód ze stosunku pracy.
Organy podatkowe nie podzielają przeważnie powyższego stanowiska i wskazują, iż dla klasyfikacji przychodów bez znaczenia pozostaje zakres obowiązków pracownika. Kluczowy jest natomiast związek przyczynowo-skutkowy z łączącym pracownika z pracodawcą stosunkiem pracy. W przypadku gdy konkurs jest adresowany wyłącznie do pracowników, możliwość wzięcia udziału w konkursie wynika, zdaniem przedstawicieli fiskusa, z łączącego pracodawcę z laureatami konkursu stosunku pracy. Wówczas nagroda uznawana jest za przychód ze stosunku pracy. Natomiast jeśli w konkursie mogą wziąć udział również osoby niezatrudnione przez daną firmę, wówczas wygrane pracowników podlegają opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym.
