Warunki zastosowania dobrowolnego poddania się odpowiedzialności
Zasadniczą przesłanką udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest niebudząca wątpliwości wina sprawcy oraz okoliczności popełnienia przez niego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Jednakże zastosowanie instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności jest możliwe we wszystkich sprawach o wykroczenia skarbowe, natomiast w przypadku przestępstw skarbowych zostało ograniczone tylko do tych, które zagrożone są samoistną karą grzywny. Niedopuszczalne jest udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest, co prawda, zagrożone tylko karą grzywny, ale zostało popełnione w warunkach określonych w art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 KKS, tj. nadzwyczajnego obostrzenia kary. Opisywany zakaz znajduje zastosowanie również do spraw, w których istnieją warunki formalne do zastosowania omawianej instytucji, ale zgłoszono interwencję co do przedmiotów podlegających przepadkowi (chyba, że wycofano ją do chwili wniesienia aktu oskarżenia do sądu).
Jednakże niebudząca wątpliwości wina sprawcy oraz popełnienie opisanych powyżej czynów zabronionych nie są jedynymi warunkami niezbędnymi do udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Dodatkowo po stronie sprawcy dodatkowo wystąpić określone przesłanki. Po pierwsze, nastąpiło uiszczenie należności publicznoprawnej (oczywiście tylko wtedy, gdy czyn zabroniony polega na uszczupleniu należności). Po drugie, sprawca zapłacił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony. Po trzecie, sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów, uiszczenie ich równowartości pieniężnej. Ostatnim z warunków jest uiszczenie zryczałtowanej równowartości kosztów postępowania.
Plusy i minusy
Niewątpliwie największym dobrodziejstwem zakończenia postępowania karno-skarbowego w postaci udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest odstąpienie od dokonania wpisu prawomocnego wyroku o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności do Krajowego Rejestru Karnego (art. 18 § 2 KKS). Po wtóre, co w wielu przypadkach jest niezwykle istotne, w przypadku skorzystania z omawianej instytucji prawnej, sprawa zakończy się znacznie szybciej. Pozwoli to sprawcy czynu zabronionego na uniknięciu wielu sytuacji stresowych związanych z przedłużającym się postępowanie karno-skarbowym. W opinii autorów niniejszej publikacji dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, szczególnie w przypadku czynów zabronionych mniejszej wagi, może również wydatnie przyczynić się do optymalizacji dolegliwości związanej z wysokością sankcji karnej.
Warto jednak podkreślić, iż w wielu znanych z praktyki sytuacji skorzystanie z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności jest nieuzasadnione. Dotyczy to szczególnie przepadków, w których istnieją argumenty pozwalające na stwierdzenie, iż sprawca nie ponosił winy za popełniony czyn. Natomiast poprzez złożenie wniosku o poddanie się odpowiedzialności osoba ta, często pod naciskiem przedstawicieli organów podatkowych, przypisuje sobie winę.
Radosław Żuk, redaktor naczelny TaxFin.pl
