Odpowiedzialność zapisobiercy windykacyjnego za zachowek, część 2

Przede wszystkim będzie to dowiedzenie się przez zapisobiercę o otwarciu spadku oraz o treści uczynionego na jego rzecz zapisu windykacyjnego,
a ponadto zapisobierca wie lub dokonując rozsądnej oceny, powinien wiedzieć, że uprawniony do zachowku nie uzyska zaspokojenia swego roszczenia od spadkobierców.
Ograniczenia w zakresie odpowiedzialności zapisobiercy windykacyjnego za zachowek przewiduje także § 2 art. 9991 k.c., który reguluje przypadek, w którym zapisobierca windykacyjny, sam jest osobą uprawnioną do zachowku. Wówczas osoba taka ponosi odpowiedzialność względem innych uprawnionych z tytułu zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jej własny zachowek. Rozwiązanie tej sytuacji w taki właśnie sposób zasługuje na aprobatę, ponieważ nie można zaakceptować sytuacji, w której uprawniony do zachowku, który otrzymał swój zachowek w postaci zapisu windykacyjnego,  może być zobowiązany do zmniejszenia własnego zachowku, by zaspokoić roszczenia innych uprawnionych. Ustawodawca nie zadbał jednak o wprowadzenie przepisów, które miałyby na celu ochronę zapisobiercy windykacyjnego uprawnionego do zachowku przed roszczeniami zapisobierców zwykłych. Z racji braku przepisu analogicznego do art. 998 k.c., zapisobierca windykacyjny musi wykonać zapisy zwykłe  nawet kosztem swojego zachowku. Ustawodawca wprowadził w art. 9991 § 3 k.c. możliwość zwolnienia się zapisobiercy windykacyjnego od obowiązku zapłaty sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku przez wydanie przedmiotu zapisu. Zdecydowano się tutaj na wprowadzenie upoważnienia przemiennego, które oznacza, że sam uprawniony do zachowku nigdy nie może żądać, aby zapisobierca windykacyjny wydał mu przedmiot zapisu w naturze, natomiast zapisobierca, który jest zobowiązanym subsydiarnie, może podjąć decyzję, czy swój obowiązek dotyczący zachowku spełnić w pieniądzu, czy wydając uprawnionemu przedmiot zapisu. Bardzo ważne jest jednak to, że przyznane zapisobiercy upoważnienie może odnosić się jedynie do  samego przedmiotu zapisu, a nie do jego surogatów, tak więc zapisobierca nie może zwolnić się od ciążącego na nim obowiązku poprzez wydanie surogatów, natomiast jeżeli zapisobierca został objęty kilkoma zapisami windykacyjnymi, to skorzystanie z upoważnienia przemiennego będzie polegało na wydaniu przedmiotów tych wszystkich zapisów.
Zgodnie z treścią art. 9991 § 4 k.c., jeśli spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne na rzecz kilku osób, to ich odpowiedzialność w stosunku do uprawnionego do zachowku jest solidarna. Jeżeli jeden z zapisobierców spełni świadczenie w stosunku do uprawnionego z zachowku, może żądać od pozostałych osób części świadczenia proporcjonalnych do wartości otrzymanych zapisów windykacyjnych. Jak widać przepis ten zmienia ogólną zasadę, zgodnie z którą po dziale spadku zapisobiercy windykacyjni odpowiadają za długi spadkowe proporcjonalnie do wartości otrzymanych przysporzeń.

Dodaj komentarz