Po wprowadzeniu ww. rozwiązania w doktrynie powstał spór, co do charakteru prawnego takiego zlecenia, a mianowicie czy stanowić on ma czynność egzekucyjną, czy też odrębna, mającą cywilnoprawny charakter umowę zlecenia, zawieraną pomiędzy komornikiem a wierzycielem. W świetle unormowań statuujących osobę komornika sądowego będącego funkcjonariuszem publicznym, należy jednoznacznie opowiedzieć się za stanowiskiem, iż poszukiwanie majątku dłużnika na wniosek wierzyciela stanowi jedynie możliwość zlecenia komornikowi dodatkowych czynności egzekucyjnych w ramach prowadzonego postępowania.
Wprowadzenie przez ustawodawcę normy art. 797 1 k.p.c. stanowiło także odpowiedź na liczne zarzuty, pod adresem istniejących regulacji, w których to wierzyciel ma obowiązek wskazać komornikowi majątek z którego nastąpi zaspokojenie wierzyciela. Praktyka w sposób jednoznaczny wskazuje, iż wierzyciele we własnym zakresie mają bardzo ograniczone możliwości jeżeli chodzi o poszukiwanie majątku dłużnika. Jeżeli wierzyciel pozostawał z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, wówczas istnieje możliwość wskazania rachunku bankowego, z którego np. dłużnik dokonywał wcześniej spłat swoich zobowiązań. W zdecydowanej jednak większości dłużnicy są dla wierzycieli osobami całkowicie obcymi. W takich sytuacjach zdobycie przez wierzyciela informacji w zakresie majątku dłużnika graniczy z niemożliwością.
Niewątpliwie zdecydowanie większe możliwości ustalenia majątku dłużnika posiada sam organ egzekucyjny. Zgodnie z treścią art. 761 k.p.c. organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać od organów administracji publicznej, organów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo–kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. Komornik bez przeszkód ma więc dostęp
do wszelkich informacji, także objętych tajemnicami tj. tajemnica skarbowa czy tajemnica bankowa, które mogą ujawnić majątek dłużnika. Ponadto komornik dysponuje środkami porządkującymi względem podmiotów, które odmawiają udzielenia informacji lub udzielają informacji nieprawdziwych w postaci możliwości nałożenia kary grzywny do 500,00 zł.
Zlecenie poszukiwania majątku dłużnika jest odpłatne, przy czym koszt ww. poszukiwania pierwotnie ponosi wierzyciel. Wysokość ww. opłaty doprecyzowuje art. 53 a ust 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji stanowiąc, iż opłata ta wynosi 3 % przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (aktualnie 81,50 zł). Wierzyciel powinien uiścić ww. opłatę wraz ze złożonym wnioskiem o poszukiwania majątku. W przypadku braku
stosownej opłaty komornik wezwie wierzyciela do uzupełnienia braku fiskalnego wniosku, pod rygorem zwrotu wniosku o poszukiwanie majątku. Należy wskazać, iż nieuiszczenie opłaty za poszukiwanie majątku, o którą wzywa komornik, może powodować jedynie zwrot wniosku o poszukiwanie majątku, nie może natomiast (w praktyce niestety się to często zdarza) powodować zwrotu całego wniosku egzekucyjnego.
W przypadku odnalezienia majątku dłużnika w trybie art. 7971 k.p.c. komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5 % szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przy czym opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty uiszczonej za zlecenia poszukiwania.
Treść art. 53a ust 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji nie wskazuje w sposób precyzyjny podmiotu, który powinien zostać ostateczne obciążony opłatą za poszukiwanie majątku. Zdaniem autora, mając na względzie ogólne zasady ponoszenia kosztów w postępowaniu egzekucyjnym, w szczególności art. 770 k.p.c. należy przyjąć, że opłatami za poszukiwanie majątku dłużnika powinien zostać obciążony dłużnik. Powyższe jednak może mieć zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy egzekucja okazała się być skuteczną. Bezskuteczność egzekucji spowoduje bowiem, iż opłata za poszukiwanie majątku będzie dodatkowym kosztem, który ponieść będzie musiał wierzyciel.
