Dożywocie może stanowić przychód podatkowy

Czy zatem z racji przeniesienia własności nieruchomości po stronie ustanawiającego dożywocie powstaje przychód do opodatkowania PIT?

W celu odpowiedzi na tak postawione pytanie trzeba zwrócić uwagę na charakter prawny umowy dożywocia. Zgodnie z przepisami przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Umowa dożywocia ma charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej. Zatem zawarta umowa dożywocia ma charakter świadczenia ekwiwalentnego. Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych art. 910 § 1 Kodeksu cywilnego.

Ustanowione prawo dożywocia jest niezbywalne. Osoba względem, której zostało ono ustanowione nie może przenieść go na inną osobę, nie podlega również dziedziczeniu. Najpóźniej wygasa wraz ze śmiercią dożywotnika. Jak wynika z art. 913 Kodeksu, który jest normą szczególną, rozwiązanie umowy dożywocia na żądanie jednej ze stron umowy może nastąpić tylko w drodze orzeczenia sądowego. Z takim żądaniem może wystąpić każda ze stron umowy. Jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem, a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich może zamienić wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień lub w wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika będącego zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę dożywocia. W następstwie wydania wyroku rozwiązującego umowę dożywocia, własność nieruchomości przechodzi z powrotem na zbywcę, a prawo dożywocia wygasa.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że umowa dożywocia jest formą odpłatnego zbycia nieruchomości. W świetle powyższego dla oceny skutków prawnopodatkowych zbycia w drodze umowy dożywocia nieruchomości istotne jest ustalenie daty i sposobu jego nabycia. Bowiem zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) – c) ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie:

  • nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
  • spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
  • prawa wieczystego użytkowania gruntów

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Radosław Żuk, redaktor naczelny TaxFin.pl

Dodaj komentarz