Refakturowanie kosztów ubezpieczeń przez firmy leasingowe

Tymczasem, biorąc pod uwagę przepisy podatkowe, stanowiska organów podatkowych, jak i stanowisko sądów administracyjnych leasingodawcy stosowali w tym przypadku zwolnienie od VAT uznając, iż przedmiotem odprzedaży na rzecz leasingobiorcy jest odrębna usługa ubezpieczeniowa. Analizując ten wyrok bardzo trudno jest zgodzić się z argumentami Sądu.W ocenie WSA, przepis art. 29 ust. 1 polskiej ustawy o VAT, zgodnie z którym podstawą opodatkowania jest obrót, a więc kwota należna z tytułu sprzedaży netto, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, powinien być interpretowany prowspólnotowo. W ocenie Sądu oznaczało to konieczność uznania, że zapis art. 29 ust. 1 ustawy o VAT nakazuje by podatnik uwzględnił w podstawie opodatkowania usługi leasingu również usługę ubezpieczeniową. Tymczasem, przepis ten odpowiada w pełni art. 11(A)(1)(a) VI Dyrektywy (i art. 73 obecnej Dyrektywy 2006/112), zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia. Natomiast, to dopiero art. 11(A)(2)(b) VI Dyrektywy (odpowiadający art. 78 (b) Dyrektywy 2006/112) stanowi, iż do podstawy opodatkowania wlicza się koszty dodatkowe, takie jak koszty prowizji, opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę lub usługodawcę usługobiorcy. W przepisach polskiej ustawy o VAT brak jest odpowiednika tego uregulowania, co oznacza, że wbrew zapisom dyrektywowym, żaden przepis polskiej ustawy o VAT nie nakazuje podatnikom doliczania kosztów usług ubezpieczeniowych do podstawy opodatkowania świadczonych usług leasingu. W tej sytuacji doszło więc do nieprawidłowej implementacji uregulowań dyrektywowych – w takim przypadku, wbrew opinii WSA, ani organy podatkowe, ani sądy nie mogą przywoływać bezpośrednio przepisów unijnych i na tej podstawie obciążać podatników obowiązkiem zapłaty podatku. Wynika z zasady, iż dyrektywy wiążą państwa członkowskie, a nie ich obywateli, w związku z czym prawo do bezpośredniego stosowania dyrektywy nie może być wykorzystywane przez organy państwa w celu ograniczania praw wynikających z przepisów krajowych, nawet jeśli są one sprzeczne z regulacjami unijnymi. ETS wielokrotnie podkreślał ten fakt w swoich orzeczeniach, w tym m.in. w sprawach C-148/78, C-91/92, C-208/90, C-387/02, C-391/02 i C-403/02. Tak więc, stosowanie przez WSA bezpośrednio przepisów VI Dyrektywy z całkowitym pominięciem braków krajowej regulacji, stoi w oczywistej sprzeczności z zasadami określonymi przez orzecznictwo ETS. Ponadto, WSA uznał, iż w przypadku refakturowania kosztów ubezpieczenia przedmiotu leasingu na korzystającego dochodzi w istocie do jednego świadczenia – usługi leasingu. WSA powołał się przy tym na orzecznictwo ETS dotyczące relacji pomiędzy świadczeniem głównym a pomocniczym do świadczenia głównego, które winny być traktowane łącznie dla potrzeb podatku VAT. Tyle tylko, że usługi ubezpieczeniowej nie można w tym przypadku określić jako świadczenia pomocniczego do usługi leasingu. Świadczenie pomocnicze jest bowiem świadczeniem, które umożliwia prawidłowe wykonanie świadczenia głównego, bądź też jest niezbędne do wykonania świadczenia głównego. Taka relacja nie zachodzi natomiast pomiędzy usługą leasingu i usługą ubezpieczenia przedmiotu umowy leasingu. W pełni możliwe jest wykonanie usługi leasingu bez jednoczesnego świadczenia usługi ubezpieczenia, co oznacza, iż ta ostatnia jest usługą odrębną, a jej wartość nie wchodzi do wartości usługi leasingu. Obydwie usługi należy więc rozpatrywać na gruncie ustawy o VAT oddzielnie.        Opierając się na błędnym założeniu o ”pomocniczości” usług ubezpieczeniowych, WSA podważył możliwość zastosowania art. 6(4) VI Dyrektywy (tj. art. 28 obecnie obowiązującej Dyrektywy 2006/112), zgodnie z którym w przypadku, gdy podatnik działając we własnym imieniu lecz na rachunek innej osoby, bierze udział w świadczeniu usług, uznaje się, że podatnik ten nabył i wyświadczył te usługi. Natomiast oczywistą konsekwencją odrębności usługi ubezpieczeniowej i usługi leasingu, a także faktu, iż leasingodawca nabywa ją od ubezpieczyciela w celu odprzedaży na rzecz leasingobiorcy, jest konieczność opodatkowania świadczenia usług ubezpieczeniowych według zasad dla nich właściwych. Oznacza to, iż odprzedawana usługa ubezpieczeniowa powinna korzystać ze zwolnienia od VAT przewidzianego w ustawie o VAT. Dla potrzeb stosowania zwolnienia od podatku VAT bez znaczenia jest czy dany podmiot posiada np. uprawnienia do świadczenia usług ubezpieczeniowych. Podsumowując, w mojej ocenie, charakter usług ubezpieczeniowych wskazuje, iż powinny być one nadal traktowane jako świadczenia odrębne od usługi leasingu, a tym samym powinny podlegać zwolnieniu od VAT na zasadach właściwych dla usług ubezpieczeniowych. Tymczasem, wyrok WSA w sposób niezrozumiały postawił błędnie zaimplementowane przepisy dyrektywowe przed regulacjami krajowymi wyciągając z tej sytuacji konkluzje niekorzystne dla podatnika, podczas gdy działanie takie ETS ocenia jako sprzeczne z naturą samej dyrektywy, jako aktu wiążącego państwa członkowskie. Dopóki jednak ten wyrok nie zostanie zweryfikowany przez Naczelny Sąd Administracyjny, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, iż organy podatkowe będą się na nim wzorować.

Dodaj komentarz