Ośrodki te ponoszą odpowiedzialność za prowadzenie działalności w przydzielonym im wycinku funkcjonowania przedsiębiorstwa. W praktyce najczęściej spotykamy się z wydzielaniem centrów odpowiedzialności na podstawie kryterium:
- ciągu technologicznego lub jego elementu,
- wytwarzanych produktów lub ich części, które mogą być przedmiotem samodzielnego zbytu,
- obszarów sprzedaży kluczowych z punktu widzenia działalności firmy,
- klientów kluczowych z punktu widzenia działalności firmy,
- innych kryteriów charakterystycznych dla podmiotu gospodarczego.
W podmiotach gospodarczych mówimy zatem o ośrodkach odpowiedzialności za:
- koszty
- przychody
- zysk
- inwestowanie.
Aby można było mówić o centrum odpowiedzialności należy przyznać mu i wyraźnie określić uprawnienia, kompetencje i zasady odpowiedzialności.
Każde centrum powinno posiadać uprawnienia dające mu możliwość kształtowania warunków jego funkcjonowania, realizowania zadań przed nim postawionych. uprawnienia te muszą mieścić się w ramach zasad funkcjonowania przedsiębiorstwa i norm prawnych. Muszą być dostosowane do systemu organizacyjnego i procesu technologicznego i jednocześnie uwzględniać możliwości samodzielnego kształtowania działań przez dany ośrodek. Kolejną cechą charakteryzującą centrum odpowiedzialności jest zestaw umiejętności niezbędnych do realizacji przydzielonych mu uprawnień. Jest to wiedza i zdolność analizy zachodzących procesów, umiejętność wyciągania wniosków i przewidywania przyszłości, podejmowania decyzji dotyczących tej przyszłości i prognozowania konsekwencji podejmowanych działań.
Ostatnią cechą dotyczącą wydzielania ośrodków odpowiedzialności są zasady odpowiadania za podejmowane decyzje i wynikające z nich skutki.
Niezwykle ważne jest, aby zakres odpowiedzialności był tożsamy z zakresem przydzielonych uprawnień. Tzn., aby ośrodek odpowiedzialności był odpowiedzialny tylko za te działania, które może sam kształtować.