Testament własnoręczny

Testament może być sporządzony tylko w formie przewidzianej w kodeksie cywilnym [dalej: „kc”]. Testament niewypełniający wymogów co do formy przewidzianej w kc jest nieważny. Generalnie, testamenty dzieli się na zwykłe, wśród których wyróżnia się testament własnoręczny (holograficzny), allograficzny i notarialny oraz testamenty szczególne, które mogą być sporządzone tylko w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych, określonych w kc okoliczności. Dla ważności testamentu własnoręcznego konieczne jest napisanie go w całości pismem ręcznym, podpisanie oraz opatrzenie go datą przez spadkodawcę.

Wymóg napisania testamentu pismem ręcznym oznacza brak możliwości posługiwania się wszelkimi urządzeniami służącymi do pisania (np. komputer, maszyna do pisania). Testament może być napisany dowolnym, znanym testatorowi językiem, przy użyciu dowolnych przyborów do pisania i utrwalony na dowolnym podłożu (papierze, ścianie, desce itp.). Wymóg „własnoręczności” spełniony jest również, gdy testament napisany zostanie np. nogą, ustami czy przy użyciu protezy, w przypadku, gdy spadkodawca jest kaleką.

Testament najbezpieczniej jest podpisać pełnym imieniem i nazwiskiem. W praktyce uznaje się jednak, iż podpisanie testamentu jedynie nazwiskiem jest wystarczające (w skrajnych przypadkach dla ważności testamentu wystarcza podpisanie testamentu tylko imieniem – patrz uchwała SN z 23.04.1960 r., III CO 5/60, OSN 1961, Nr 1, poz. 27). Co do zasady, na równi z nazwiskiem należy traktować również pseudonim, którym posługuje się spadkodawca. Niewystarczające jest natomiast złożenie pod oświadczeniem samych inicjałów spadkodawcy. Co do podpisu, to może być on niewyraźny. Musi jednak dawać pewność co do osoby testatora. W myśl dominującego poglądu, podpis powinien być złożony pod tekstem testamentu.

Kc nie określa jak powinna „wyglądać” data na testamencie. Dominuje pogląd, iż spadkodawca powinien pismem ręcznym wskazać rok, miesiąc i dzień. Dopuszczalne jest jednak określenie daty w sposób opisowy np. „w dniu moich urodzin”. Opisowe wskazanie daty musi jednak pozwalać na precyzyjne ustalenie chwili spisania testamentu. W przeciwieństwie do podpisu, data może być umieszczona w dowolnym miejscu testamentu.

Brak spełnienia przesłanki napisania testamentu pismem ręcznym oraz podpisania testamentu przez spadkodawcę w każdym przypadku powoduje jego nieważność. Brak daty natomiast nie powoduje nieważności testamentu wtedy, gdy jej brak nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów. Ocena ważności testamentu mimo braku daty, w każdym przypadku będzie należała do sądu.

Dodaj komentarz