Art. 34a i 34b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.,  dalej uor), wskazują możliwe metody oceny stopnia zaawansowania usługi zależnie od stopnia:

1. udziału kosztów poniesionych od dnia zawarcia umowy do dnia ustalenia przychodu w całkowitych kosztach wykonania usługi,
2. liczby przepracowanych godzin bezpośrednich wykonania usługi,
3. na podstawie obmiaru wykonanych prac,
4. inną metodą

Po dokonaniu wyboru metody należy oszacować zgodnie z nią stopień zawansowania usługi i ująć w wyniku finansowym zarówno przychody jak i koszty, które będą odpowiadały memoriałowemu stopniu zaangażowania w prace. Dla każdej inwestycji należy tych oszacowań dokonywać odrębnie.

Księgowania związane z ujęciem przychodów i kosztów mogą przebiegać następująco:

1. Przychody oszacowane na podstawie przyjętej metody

• Wn Rozrachunki z odbiorcami
• Ma Przychody ze sprzedaży usług – kontrakty długoterminowe

2. Rzeczywiste koszty wytworzenia usługi budowlanej gromadzone są bieżąco na koncie „Koszty produkcji – kontrakty długoterminowe”.
Po zakończeniu okresu sprawozdawczego koszty zgromadzone na tym koncie przenosi się na konto „Rozliczenie kosztów działalności”, zapisem:

• Wn Rozliczenie kosztów działalności,
• Ma Koszty produkcji – kontrakty długoterminowe.

Takie przeniesienie jest konieczne, by móc ustalić zmianę stanu produktów wykazywaną w rachunku zysków i strat.

3. Na koniec każdego roku obrotowego należy oszacować koszty wykonania niezakończonej usługi budowlanej. Aby zachować zasadę współmierności przychodów i kosztów należy kosztami obciążyć wynik finansowy:

• Wn Koszt sprzedanej produkcji – kontrakty długoterminowe,
• Ma Rozliczenie kosztów działalności.

4. Na dzień bilansowy na koncie „Rozliczenie kosztów działalności” może powstać różnica między ujętymi na tym koncie kosztami rzeczywistymi (strona Wn konta), a kosztami szacowanymi (strona Ma konta). Różnicę zalicza się do rozliczeń międzyokresowych i ujmuje na koncie „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”, zapisem:

a) saldo kredytowe – oznacza nadwyżkę kosztów szacowanych odpowiadających stopniowi zaawansowania usług budowlanych nad kosztami rzeczywiście poniesionymi:

• Wn Rozliczenie kosztów działalności
• Ma Rozliczenia międzyokresowe kosztów – Bierne

b) saldo debetowe – oznacza nadwyżkę kosztów rzeczywiście poniesionych na kosztami odpowiadającymi stopniowi zaawansowania robót budowlanych (szacowanymi):

• Wn Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne
• Ma Rozliczenie kosztów działalności.

Dodać należy, iż metoda ustalania stopnia zaawansowania prac przyjęta przez jednostkę, wymaga uwzględnienia w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości.

Podstawa prawna:
Art. 12 ust 3 i art. 15 ust 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z poźn. zm.)
Art. 34a -34d ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.)