Aby ocenić czy warunki transakcji między podmiotami powiązanymi zostały ustalone na zasadach rynkowych (tj. takich, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niezależne) organy podatkowe powinny podczas kontroli takiej transakcji zbadać specyfikę działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika, charakter transakcji realizowanej z podmiotem powiązanym oraz sposób alokacji zysków z tej transakcji.

Mając na uwadze powyższe, 30 kwietnia 2013 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju [dalej: OECD] opublikowała projekt wytycznych w zakresie określania najbardziej wrażliwych transakcji realizowanych między podmiotami powiązanymi, które w szczególności powinny być przedmiotem kontroli ze strony organów podatkowych (ang. Draft Handbook on Transfer Pricing Risk Assessment¹) [dalej: Projekt].

Celem Projektu jest wskazanie działań, jakie organy podatkowe powinny podjąć w procesie ustalania, które transakcje (z punktu widzenia przepisów o cenach transferowych) powinny zostać skontrolowane w pierwszej kolejności.
Projekt podzielony został na następujące rozdziały:

1. Wprowadzenie.
2. Pytania, które powinny zostać zadane w procesie ustalania transakcji wrażliwych celem ich kontroli.
3. Ustalenie, które transakcje kontrolowane powodują ryzyko w zakresie cen transferowych.
4. Informacje wykorzystywane celem określenia transakcji wrażliwych.
5. Wybór wrażliwych transakcji między podmiotami powiązanymi celem ich kontroli.
6. Zaangażowanie podatnika w przypadku sporu z organem podatkowym.

Weryfikacja czy warunki transakcji między podmiotami powiązanymi zostały ustalone na warunkach rynkowych, wymaga od organów podatkowych:

• dokonania analizy materiałów źródłowych stanowiących podstawę takiej transakcji (np. zawartych umów, kalkulacji dotyczących ustalania cen w transakcji kontrolowanej),
• przeprowadzenia niezbędnych rozmów z pracownikami podmiotu, którego transakcja jest kontrolowana, a także
• analizy danych finansowych i ekonomicznych dotyczących branży, w której podatnik prowadzi swoją działalność wykorzystując np. komercyjne bazy danych.

W przypadku przyjęcia przez OECD Projektu w obecnym kształcie, organy podatkowe uzyskają wskazówki w zakresie:

• wyboru kluczowych (wrażliwych) transakcji między podmiotami powiązanymi celem przeprowadzenia kontroli,
• planowania procesu kontroli podatkowej takich transakcji,
• alokacji niezbędnych zasobów w celu przeprowadzanie kontroli.

Z perspektywy podatników dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi, Projekt:

• wskazuje, jakiego typu transakcje mogą podlegać szczegółowej kontroli podatkowej, w tym m.in. transakcje udzielenia licencji oraz świadczenia usług zarządczych lub doradczych,
• stanowi istotne źródło informacji o możliwych działaniach organów podatkowych podczas kontroli – tym samym, podatnicy mogą lepiej przygotować się do takich kontroli m.in. archiwizując dane, które miały kluczowe znaczenie dla ustalenia warunków w transakcji z podmiotem powiązanym (np. informacje finansowe w tym o cenach stosowanych w podobnych transakcjach na rynku przez podmioty niezależne),
• wskazuje, że przygotowanie dokumentacji cen transferowych uzasadniającej rynkowy charakter przyjętych warunków rozliczeń wzajemnych istotnie ogranicza ryzyko podatkowe.

W rezultacie prac OECD dotyczących Projektu, można spodziewać się bardziej szczegółowych kontroli tych transakcji między podmiotami powiązanymi, w wyniku których może dochodzić do istotnego zaniżenia uzyskiwanych przychodów z takiej transakcji lub zawyżenia ponoszonych kosztów (w szczególności należy wspomnieć o usługach wewnątrzgrupowych oraz transakcjach z wykorzystaniem wartości niematerialnych i prawnych).

Prace nad Projektem zostały rozpoczęte w listopadzie 2011 r. przez Komitet Sterujący OECD ds. światowego forum w zakresie cen transferowych. Obecnie Projekt został przekazany do konsultacji społecznych. Opinie dotyczące Projektu można przesyłać do OECD do 13 września 2013 r.

1) Projekt można pobrać po adresem: http://www.oecd.org/ctp/transfer-pricing/Draft-Handbook-TP-Risk-Assessment-ENG.pdf