Wynikało to główwnie z wątpliwości co do właściwej interpretacji pojęcia „reprezentacja”, do którego odnosi się art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej „ustawa o pdop”) oraz art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa o pdof”). Zgodnie z tymi przepisami, za koszt uzyskania przychodów nie uznaje się kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.
Spory podatników i organów podatkowych dotyczące prawidłowej interpretacji pojęcia „reprezentacja” zaowocowały licznymi wyrokami sądów administracyjnych (w tym, Naczelnego Sądu Administracyjnego). Jednak orzecznictwo sądów administracyjnych nie było w tym zakresie jednolite. Różne składy orzekające sądów administracyjnych miały odmienny pogląd na właściwą interpretację tego pojęcia. Przez dłuższy czas dominował pogląd, zgodnie z którym reprezentacja to „okazałość”, „wystawność”, „wytworność”. Jednak w orzecznictwie pojawiło się także przeciwne stanowisko, zgodnie z którym, „reprezentacja” to „przedstawicielstwo”, które nie musi nosić cech wystawności i okazałości. Ponadto, w niektórych wyrokach sądy administracyjne uzależniały możliwość zaliczenia wydatków na gastronomię do kosztów uzyskania przychodów od miejsca podania posiłku (w siedzibie podatnika, czy poza nią).
W związku z niejednolitym orzecznictwem sądów administracyjnych, w dniu 17 czerwca 2013 r. skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego wydał uchwałę dotyczącą kwalifikowania wydatków na gastronomię i zakup napojów i żywności jako kosztów reprezentacji (sygn. akt II FSK 702/11).
Uchwała siedmiu sędziów NSA zaowocowała również wydaniem interpretacji ogólnej przez Ministra Finansów w temacie możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów podawanych podczas spotkań z kontrahentami, inwestorami, wykonawcami, itp. (interpretacja ogólna z dnia 25 listopada 2013 r., sygn. DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521).
W wydanej interpretacji ogólnej Minister Finansów w pierwszej kolejności wskazał, że kwalifikacja wydatków na usługi gastronomiczne oraz zakup żywności i napojów powinna być oparta na odrębnej analizie każdego przypadku. Następnie, Minister Finansów przytoczył główne tezy uchwały siedmiu sędziów. W tym zakresie, Minister Finansów wskazał między innymi, że „dla kwalifikacji danych wydatków jako wydatków na reprezentację wykluczonych z kosztów uzyskania przychodów nie jest istotne miejsce podawania poczęstunków, świadczenia usług gastronomicznych etc, tj. nie bierze się pod uwagę tego, czy poczęstunki odbywają się w siedzibie firmy, czy też poza nią. Dla oceny takich wydatków nie są także istotne takie cechy jak wystawność, wytworność, okazałość poczęstunków. Nie ma bowiem możliwości skonstruowania miernika dla określenia poziomu wystawności, wytworności, okazałości czy przepychu jednakowego dla wszystkich podmiotów gospodarczych.”
Minister Finansów w ślad za składem siedmiu sędziów NSA wskazał także, że „za wydatki na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 updop i art. 23 ust. 1 pkt 23 updof należy uznać te, których wyłącznym bądź dominującym celem jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, czy działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z uczestnikami takich spotkań.”
Podsumowując, Minister Finansów powołując się na uchwałę siedmiu sędziów NSA stwierdził, że wykluczeniu z kosztów uzyskania przychodów nie podlegają ponoszone przez podatników wydatki na drobne poczęstunki (np. ciastka, paluszki, kanapki), napoje (np. kawa, herbata, woda mineralna, soki), a także posiłki (np. obiady, lunche), niezależnie od miejsca ich podawania (w siedzibie podatnika, czy też poza nią), podawane podczas prowadzenia rozmów z kontrahentami, inwestorami, wykonawcami etc. dotyczących zakresu prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej.
Tezy zawarte w interpretacji ogólnej wskazują na złagodzenie dotychczasowego stanowiska Ministerstwa Finansów w kwestii zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków na gastronomię. W tym zakresie warto pamiętać, że interpretacje ogólne wydawane przez Ministra Finansów stanowią instrukcje dla organów podatkowych, co do właściwego interpretowania przepisów budzących szczególne wątpliwości interpretacyjne. Organy podatkowe niższego szczebla nie są formalnie związane interpretacjami ogólnymi wydawanymi przez Ministra Finansów, lecz w praktyce respektują zawarte w nich wskazówki.
W związku z powyższym, można się spodziewać, że tezy zawarte w interpretacji ogólnej będą uwzględniane przez organy podatkowe niższego szczebla podczas analizy możliwości zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na usługi gastronomiczne oraz żywność i napoje.
