Podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona tzn. nie uregulowano jej w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Korekta może być jednakże dokonana wyłącznie przy spełnieniu ściśle określonych w przepisach warunków. Po pierwsze nasz kontrahent w momencie dostawy nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Co więcej, również na dzień korekty zarówno wierzyciel jak i dłużnik muszą być zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Korekty nie można również dokonać, gdy wierzytelności zostały zbyte.

Biorąc pod uwagę, iż bardzo często niedokonywanie zapłaty przez partnerów biznesowych jest wynikiem ich bankructwa, możliwe, iż podatek VAT od części nieuregulowanych w ciągu pół roku wierzytelności nie będzie mógł zostać odzyskany z uwagi na niespełnienie powyższych warunków. Dodatkowo, brak jest możliwości skorygowania podatku VAT w przypadku wierzytelności od podmiotów, które nie posiadają statusu podatnika co również ogranicza zastosowanie nowych przepisów.

Okres korekty

Co więcej, ustawodawca ograniczył okres, w którym można dokonać korekty. Obniżenie kwoty należnego podatku VAT jest możliwe jedynie dla wierzytelności, w odniesieniu do których nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę.

[page_break]Przepisy dotyczące „ulgi na złe” długi obowiązujące przed 1.12.2008 r. pozwalały na dokonanie korekty w odniesieniu do wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym wystawiona została faktura. Tego rodzaju wierzytelności sprzed 2006 r. nie mogą w obecnym stanie prawnym zostać skorygowane. Poprzednio obowiązujące przepisy wymagały bowiem, aby dłużnik został zawiadomiony o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych. Korekta podatku VAT mogła być dokonana w rozliczeniu za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie. Jeśli takie zawiadomienie nie zostało wysłane oznacza to niestety brak możliwości skorygowania VATu według starych zasad, gdyż dłużnik musiałby otrzymać je w październiku, żeby podatnik mógł skorygować VAT w deklaracji za listopad stosując stare zasady.

Zatem podatnikom pozostaje stosowanie nowych zasad, tj. zidentyfikowanie faktur „przeterminowanych” o pół roku i wystawionych nie wcześniej niż w 2006 r. – faktury wystawione w 2006 r. można skorygować tylko do końca 2008 r., czyli w deklaracji za grudzień 2008 r.

Przepisy zostały w ten sposób skonstruowane, by zagwarantować, iż wraz z obniżeniem kwoty VAT należnego, zmniejszona została wartość odliczonego podatku VAT przez dłużnika. Dlatego wierzyciel został zobowiązany do zawiadomienia dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego. Należy pamiętać, iż skorygować można będzie dopiero po upływie terminu 14 dni od dnia, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie. Dlatego w odniesieniu do faktur z 2006 r. podatnicy muszą w grudniu tego roku posiadać potwierdzenie, że dłużnik to zawiadomienie otrzymał. Dopiero gdy po 14 dniach od otrzymania takiego zawiadomienia, dłużnik nie ureguluje należności w jakiejkolwiek formie, możliwe będzie dokonanie korekty.

Dodatkowym warunkiem dokonania korekty, który może w praktyce znacznie utrudnić skorzystanie z tej możliwości jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru zawiadomienia przez dłużnika. Wystarczające w tym przypadku wydaje się być nadanie zawiadomienia pocztą „za potwierdzeniem odbioru” czyli tzw. zwrotka.

Korekta podatku VAT dokonywana jest w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym upłynął 14 dniowy termin od otrzymania przez dłużnika stosownego zawiadomienia, jednakże nie wcześniej niż w okresie, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika zawiadomienia. Takie brzmienie przepisów dodatkowo utrudnia praktyczne rozliczenie korekt, podatnik musi bowiem śledzić nie tylko datę, w której otrzymał potwierdzenie odbioru zawiadomienia przez dłużnika, ale musi również znać datę, w której dłużnik to zawiadomienie otrzymał i obliczyć kiedy upływa 14 dni od tego momentu. Przykładowo, gdy dłużnik otrzyma zawiadomienie 12 stycznia, zaś potwierdzenie odbioru zawiadomienia dotrze do wierzyciela dopiero 5 lutego, korekta będzie mogła zostać dokonana w rozliczeniu za luty, mimo że 14 dni upłynęło w styczniu i podatnik dysponował potwierdzeniem odbioru przed terminem złożenia deklaracji za styczeń.

[page_break]Przepisy regulują również sytuację, gdy dłużnik po dokonaniu korekty podatku VAT przez wierzyciela ureguluje niezapłaconą fakturę. Wówczas konieczne będzie skorygowanie podatku należnego uprzednio obniżonego na bieżąco, tj. w rozliczeniu za okres, w którym uregulowano należność.

Dysponowanie potwierdzeniem odbioru zawiadomienia nie jest jedynym wymogiem formalnym, podatnik jest bowiem zobowiązany wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty podatku należnego zawiadomić o korekcie właściwy urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego. Jednocześnie, w ciągu 7 dni od dnia dokonania korekty istnieje obowiązek zawiadomienia dłużnika o tej czynności, przy jednoczesnym wysłaniu zawiadomienia do właściwego urzędu skarbowego.

Do skorzystania z ulgi na złe długi nie są uprawnieni podatnicy pomiędzy którymi istnieją powiązania m.in. o charakterze kapitałowym, majątkowym, rodzinnym, o których mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o VAT.

Równolegle, dłużnicy zostali zobowiązani do odpowiedniego pomniejszenia odliczonego podatku VAT w związku z korektą podatku dokonaną przez wierzyciela. Dłużnik powinien skorygować swoje rozliczenia podatku VAT w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia od wierzyciela i nieuregulowania w tym terminie należności. Dłużnik musi skorygować podatek poprzez korektę deklaracji, w której został odliczony podatek.

W przypadku gdy po takiej korekcie, dłużnik jednak zapłaci wierzycielowi, ma on prawo do dokonania korekty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym uregulował dług. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek naliczony może zostać zwiększony w odniesieniu do tej części.

[page_break]Mimo że nowe przepisy w zakresie korygowania podatku VAT od złych długów są mniej restrykcyjne niż poprzednio obowiązujące, istnieje nadal szereg wymogów formalnych, których spełnienie może być uciążliwe dla podatników. Niemniej jednak w obecnym brzmieniu przepisy dają możliwość skutecznego skorygowania podatku VAT, bądź też skorzystanie z tej procedury może zmobilizować podmioty zalegające z płatnościami do uregulowania zaległości wobec kontrahentów.