W tym miejscu należy wyjaśnić, iż w zgodzie ze znowelizowanym brzmieniem art. 5 ust. 1 ustawy, do postępowań o udzielenie zamówień, których przedmiotem są usługi niepriorytetowe, nie stosuje się przepisów dotyczących:
– terminów składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub terminów składania ofert,
– obowiązku żądania wadium,
– obowiązku żądania dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu,
– zakazu ustalania kryteriów oceny ofert na podstawie właściwości wykonawcy,
– przesłanek wyboru trybu negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego oraz licytacji elektronicznej.
Regułą jest, iż udzielanie zamówień na usługi niepriorytetowe następuje w trybach, dla których obowiązkiem jest publikacja ogłoszenia o zamówieniu. Tym samym, poza trybami podstawowymi, a zatem: przetargiem nieograniczonym i przetargiem ograniczonym, zamawiający dysponuje całym wachlarzem możliwości udzielania zamówień na usługi niepriorytetowe w trybach negocjacji z ogłoszeniem i dialogu konkurencyjnego, czy też w trybie licytacji elektronicznej.
W oparciu o nowododany art. 5 ust. 1a ustawy, zamawiającemu przysługuje również uprawnienie do zastosowania trybów negocjacji bez ogłoszenia i zamówienia z wolnej reki, i to poza przypadkami enumeratywnie wymienionymi odpowiednio w art. 62 ust. 1 i art. 67 ust. 1 ustawy. Taka możliwość powstaje, w szczególności, jeżeli skorzystanie z innego trybu prowadziłoby do naruszenia zasad celowego, oszczędnego i efektywnego dokonywania wydatków, naruszeniem zasad dokonywania wydatków w wysokości i w terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań, poniesieniem straty w mieniu publicznym czy uniemożliwieniem terminowej realizacji zadań. Winno się również wyjaśnić, iż wymienione wyżej przypadki pozwalające na zastosowanie negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej reki zostały wskazane w ustawie przykładowo, a zatem nie są enumeratywnym, zamkniętym katalogiem. Ustawa wprawdzie nie określa co należy rozumieć pod pojęciem „innych uzasadnionych przypadków”, a wobec niedawnego wprowadzenia przedmiotowego przepisu brak jest jeszcze właściwego orzecznictwa. Należy jednak podkreślić, że możliwość stosowania trybów nie poprzedzonych ogłoszeniem o zamówieniu winno być traktowane jako odstępstwo od generalnej zasady przejrzystości, a co za tym idzie przesłanki pozwalające na pominięcie ogłoszenia o zamówieniu należy interpretować ściśle i wręcz zawężająco. Możliwość przewidziana w art. 5 powinna ponadto uwzględniać zasadę proporcjonalności, a zatem powinna być stosowana tylko w takim zakresie, w jakim tych samych celów nie da się osiągnąć za pomocą środków mniej ograniczających konkurencje.