Projektowana ustawa o KAS ustanawia wyspecjalizowaną administrację rządową (KAS) wykonującą zadania z zakresu realizacji dochodów z tytułu podatków, należności celnych, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, ochrony interesów Skarbu Państwa i ochrony obszaru celnego Unii Europejskiej, a także zapewnianiającą obsługę i wsparcie podatnika, płatnika i przedsiębiorcy w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych i celnych. Projekt zakłada zatem powołanie skonsolidowanej administracji skarbowej w miejsce obecnie funkcjonujących trzech niezależnych od siebie pionów: administracji podatkowej, kontroli skarbowej i Służby Celnej. W założeniach autorów projektu ustawy o KAS, ustawa o KAS ma wzmocnić administrację skarbową i poszczególne jej piony, uporządkować i zsynchronizować podejmowane przez nie działania i razem z Jednolitym Plikiem Kontrolnym, centralnym rejestrem faktur oraz nowoczesnymi narzędziami informatycznymi typującymi podmioty kontroli, znacznie wydajniej niż obecnie wykrywać przestępstwa skarbowe i przeciwdziałać im, zwłaszcza w zakresie wyłudzeń podatku VAT.
a) Na czele KAS stać będzie minister właściwy ds. finansów, koordynujący i współdziałający w kształtowaniu polityki państwa w zakresie zadań KAS;
b) Ministrowi Finansów podlegać będzie Szef KAS, któremu nadano wiodącą rolę w zakresie realizacji zadań KAS. Szef KAS nadzorować będzie dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, dyrektorów izb administracji skarbowej, naczelników urzędów skarbowych oraz naczelników urzędów celno-skarbowych;
c) Dyrektorzy izb skarbowych będą nadzorować realizację zadań wykonywanych przez naczelników urzędów skarbowych oraz naczelników urzędów celno-skarbowych. Izby administracji skarbowej mają realizować dotychczasowe zadania izb skarbowych, izb celnych i urzędów kontroli skarbowej;
d) W kompetencji naczelników urzędów skarbowych mieścić się będą podstawowe zadania w procesie poboru danin, tzn. pobór podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych oraz innych należności na podstawie odrębnych przepisów oraz egzekucja administracyjna należności pieniężnych. Naczelnicy urzędów skarbowych wykonywać będą również kontrolę podatkową i czynności sprawdzające;
e) W kompetencji naczelników urzędów celno-skarbowych będą mieścić się zadania w zakresie wykonywania kontroli, obejmowania towarów procedurami celnymi, rozpoznawania, wykrywania, zapobiegania i zwalczania przestępstw skarbowych.
Ponadto, artykuł 11 ust. 3 projektu ustawy o KAS stanowi, że niektóre kategorie podatników i płatników o istotnym znaczeniu gospodarczym lub społecznym, w szczególności wykonujących określony rodzaj działalności gospodarczej lub osiągających określoną wysokość przychodu netto w rozumieniu przepisów o rachunkowości, mogą być obsługiwane przez innego niż właściwy miejscowo, naczelnika urzędu skarbowego. Kategorie podatników i płatników oraz naczelników urzędów skarbowych właściwych do obsługi tych podatników i płatników będzie określać w drodze rozporządzenia Minister właściwy do spraw finansów publicznych.
Projekt ustawy o KAS przewiduje wprowadzenie nowego rodzaju kontroli, tj. kontroli celno-skarbowej. Kontrola celno-skarbowa ma dotyczyć m.in. przestrzegania przepisów prawa podatkowego, celnego, przepisów dot. urządzania i prowadzenia gier hazardowych, prawa dewizowego, przepisów prawa podatkowego w zakresie produkcji, przemieszczania i zużycia wyrobów akcyzowych.
W pewnym uproszczeniu, kontrolę wykonywaną dotychczas przez dyrektorów urzędów kontroli skarbowej na podstawie ustawy o kontroli skarbowej oraz kontrolę celną wykonywaną przez Służbę Celną na podstawie ustawy o Służbie Celnej, zastąpi więc kontrola celno-skarbowa wykonywana przez naczelników urzędów celno-skarbowych. Naczelnicy urzędów celno-skarbowych prowadzić będą również postępowanie podatkowe, w które przekształci się kontrola celno-skarbowa, jeśli podczas jej przeprowadzania stwierdzono nieprawidłowości. W pozostałych przypadkach postępowanie podatkowe prowadzić będą naczelnicy urzędów skarbowych. Wykonywać oni będą również kontrole podatkowe w kształcie przewidzianym przez dział VI Ordynacji Podatkowej. Natomiast urzędy kontroli skarbowej zostaną zniesione, a w ich miejsce będą powołane wspomniane urzędy celno-skarbowe.
Czynności kontrolne w ramach kontroli celno-skarbowej będą mogły być wykonywane w urzędzie celno-skarbowym, w siedzibie kontrolowanego, w miejscu prowadzenia lub przechowywania ksiąg podatkowych oraz w każdym innym miejscu związanym z prowadzoną przez kontrolowanego działalnością, w tym w lokalu mieszkalnym lub w miejscach, w których mogą się znajdować urządzenia, towary lub dokumenty dotyczące tych urządzeń, towarów lub czynności podlegających kontroli. Czynności kontrolne mogą być również wykonywane w innych urzędach obsługujących organy KAS.
Rezygnacja z właściwości miejscowej
Ponadto, art. 57 projektu ustawy o KAS przewiduje, że naczelnik urzędu celno-skarbowego może wykonywać kontrolę celno-skarbową na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis znosi zatem na potrzeby wykonywania kontroli właściwość miejscową naczelników urzędów celno-skarbowych. Autorzy uzasadnienia projektu wskazują, że takie rozwiązanie umożliwi naczelnikom prowadzenie kontroli na terenie całego kraju, niezależnie od miejsca położenia oddziału lub części przedsiębiorstwa kontrolowanego. Co więcej, jednym z zadań dyrektora izby administracji skarbowej (organu nadzorującego naczelników izb celno-skarbowych) będzie koordynacja kontroli wykonywanych przez naczelników urzędów celno-skarbowych, tak by wyeliminować sytuacje, w których kilka organów KAS prowadzi działania kontrole w stosunku do jednego podmiotu.
Kontrola celno-skarbowa będzie wszczynana z urzędu i będzie prowadzona na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej. Kontrola celno-skarbowa nie będzie poprzedzona doręczeniem zawiadomienia kontrolowanego o zamiarze przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej. Ponadto, w przypadku podejrzenia, że nie są przestrzegane przepisy oraz okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne przeprowadzenie kontroli, kontrola celno-skarbowa będzie wszczynana na podstawie okazywanej legitymacji służbowej.
W projekcie ustawy o KAS przewidziano również zmiany dotyczące możliwości skorygowania deklaracji podatkowej. Po pierwsze, podatnik będzie miał więcej czasu niż do tej pory na skorygowanie deklaracji w trakcie samego postępowania, tj. kontrolowanemu będzie przysługiwać w terminie 14 dni od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej uprawnienie do skorygowania deklaracji w zakresie objętym tą kontrolą celno-skarbową. Takie rozwiązanie wynika prawdopodobnie z tego, że w obecnym stanie prawnym w ramach kontroli podatnik ma możliwość korekty deklaracji po doręczeniu mu zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia kontroli i przed wszczęciem kontroli (a więc przed wręczeniem upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej) – czyli podatnik ma co najmniej siedem dni na dokonanie korekty deklaracji. W projekcie ustawy o KAS nie przewidziano jednak konieczności zawiadomienia podatnika przez organ o zamiarze przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej, przyznano podatnikowi zatem nieco więcej czasu na korektę deklaracji w trakcie postępowania. Po drugie, podatnik będzie mógł także skorygować deklarację po otrzymaniu wyniku kontroli.
Złożenie korekty deklaracji podatkowej jest niezmiernie ważne, ponieważ pozwala uniknąć odpowiedzialności karno-skarbowej. Projekt ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o KAS utrzymują zasadę, zgodnie z którą złożenie korekty deklaracji podatkowej oraz uiszczenie należności publicznoprawnej wyłącza odpowiedzialność karną skarbową. Zgodnie z art. 47 ust. 1 Projekt ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o KAS, art. 16a w ustawie Kodeks karny skarbowy otrzymuje brzmienie: „Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną, w rozumieniu przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa albo w rozumieniu przepisów ustawy o z dnia 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej, korektę deklaracji podatkowej i w całości uiścił, niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie”.
Kontrola celno-skarbowa powinna być zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie do 3 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Zgodnie z projektem ustawy o KAS, o każdym przypadku niezakończenia kontroli celno-skarbowej w terminie 3 miesięcy od dnia jej wszczęcia, zawiadamia się pisemnie kontrolowanego, podając przyczyny przedłużenia terminu kontroli celno-skarbowej i wskazując nowy termin jej zakończenia. Tak sformułowany przepis należy ocenić pozytywnie, ponieważ stwierdza wprost, że organy zobowiązane są zawiadomić kontrolowanego o każdym przypadku niezakończenia kontroli w terminie, podając jednocześnie przyczyny jej przedłużenia i nowy termin zakończenia.