Telekomunikacja to nie tylko telefony
Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że usługi telekomunikacyjne to nie tylko korzystanie z telefonów. Co więc jeszcze wchodzi w zakres usług telekomunikacyjnych? Przepisy z zakresu VAT nie określają przedmiotowego zakresu usług telekomunikacyjnych. Definicja usług telekomunikacyjnych znalazła się natomiast w dyrektywie 112/2006. Zgodnie z definicją zawartą w art. 24 ust. 2 dyrektywy „Usługi telekomunikacyjne oznaczają usługi dotyczące transmisji, emisji i odbioru sygnałów, tekstów, obrazów i dźwięków lub wszelkiego rodzaju informacji drogą kablową, radiową, optyczną lub za pośrednictwem innych systemów elektromagnetycznych, w tym związane z nimi przeniesienie lub cesja praw do użytkowania środków dla zapewniania takiej transmisji, emisji i odbioru, wraz z zapewnieniem dostępu do ogólnoświatowych sieci informacyjnych”.

W zakres usług telekomunikacyjnych wchodzą więc takie świadczenia, których celem jest przesłanie określonych informacji za pomocą sieci telekomunikacyjnych. Usługą telekomunikacyjną będzie więc np. zapewnienie dostępu do sieci Internet, ponieważ istotą tej usługi jest zapewnienie przez operatora przesyłu, z określoną „prędkością”, danych pomiędzy komputerem lub serwerem użytkownika a siecią Internet. Usługą telekomunikacyjną nie będzie natomiast np. usługa backup-u danych na zewnętrznych serwerach, nawet jeżeli dostęp do serwerów na który wysyłane są kopie danych odbywa się poprzez Internet. Usługę telekomunikacyjną świadczyć będzie w tym przypadku wyłącznie dostawca Internetu, właściciel serwera będą świadczyć usługi innego typu opodatkowane na zasadach ogólnych.

Usługami telekomunikacyjnymi są więc wszelkie usługi transmisji, przesyłu danych. Jest to istotne przede wszystkich dla przedsiębiorców z branży telewizyjnej lub radiowej, którzy powinni bardzo uważać przy kwalifikacji nabywanych usług (problem może powstać np. przy rozróżnieniu usługi licencji od usługi transmisji danych).

Na marginesie można zauważyć, że błędem polskiego ustawodawcy jest brak wprowadzenia do ustawy o VAT definicji usług telekomunikacyjnych, mimo że taka definicja jest zawarta w dyrektywie 112/2006.

Termin płatności – decyduje umowa, a nie faktura
Po zidentyfikowaniu usługi telekomunikacyjnej należy ustalić prawidłowy termin płatności. I tutaj pojawia się kolejne zagadnienie, z którego nie wszyscy zdają sobie sprawę. Mianowicie nie jest prawidłowym ustalanie momentu do odliczenia podatku naliczonego na podstawie samych zapisów zawartych na fakturze VAT. O okresie odliczenia podatku naliczonego decyduje bowiem termin płatności ustalony w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych, a nie termin płatności wskazany na fakturze VAT. Jeżeli więc występuje różnica pomiędzy tymi terminami wpływająca na moment odliczenia, podatnik powinien kierować się zapisami umowy przy ustaleniu prawidłowego okresu odliczenia.

Taka interpretacja nie wynika bezpośrednio z przepisów ustawy o VAT, jednakże w tym zakresie należy kierować się również założeniami systemu VAT, zapisanymi w dyrektywie 112/2006, zgodnie z którymi prawo do odliczenia nie może powstać wcześniej niż obowiązek podatkowy. Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy dla usług telekomunikacyjnych powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu świadczenia usług telekomunikacyjnych. Skoro więc o obowiązku podatkowym decydują zapisy umowy, to również zapisy umowy powinny decydować o momencie, kiedy podatnik może skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Brak umowy – czy wystarczy termin z samej faktury?
Co w takim razie zrobić, jeżeli podatnik nie zawarł pisemnej umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, lub w tej umowie nie został określony termin płatności? W mojej ocenie wówczas mogą być wzięte pod uwagę terminy płatności wynikające z faktury. W braku innych ustaleń pisemnych pomiędzy stronami, termin płatności określony na akceptowanej przez nabywcę fakturze VAT powinien być uznany za termin płatności określony umownie pomiędzy stronami. Faktura VAT, w momencie kiedy jest akceptowana przez nabywcę usługi, może stanowić potwierdzenie ustaleń zawartych pomiędzy stronami.
Takie podejście akceptują również organy podatkowe, traktując fakturę jako umowę pomiędzy stronami, w braku pisemnej umowy.

Brak okresu rozliczeniowego na fakturze VAT – brak prawa do odliczenia?
Na fakturze dokumentującej usługi telekomunikacyjne zazwyczaj wskazywany jest okres rozliczeniowy, którego faktura dotyczy. Co jednak, jeżeli taki okres nie został na fakturze wskazany? Zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 3 ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy. A contratio, jeżeli faktura nie zawiera takiej informacji, wówczas prawo do odliczenia nie powstaje. Tak wynika z literalnego brzmienia przepisu ustawy o VAT.
Tym niemniej, moim zdaniem brak wskazania na fakturze okresu rozliczeniowego nie powinien pozbawiać nabywcę prawa do odliczenia. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE, prawo do odliczenia jest podstawowym prawem podatników, które może zostać ograniczone tylko i wyłącznie w ściśle wskazanych w dyrektywie przypadkach. Nie ma wśród tych przypadków braku wskazania okresu rozliczeniowego na fakturze dokumentującej nabycie usług telekomunikacyjnych.  W mojej ocenie prawa do odliczenia można bronić w takiej sytuacji na podstawie przepisów dyrektywy 112/2006.
Przy czym moim zdaniem prawo do odliczenia powstanie w tej sytuacji w okresie, w którym upływa termin płatności określony w umowie, zgodnie z założeniem, że prawo do odliczenia nie może powstać wcześniej niż obowiązek podatkowy.