Pożyczki od udziałowca bez PCC
Najważniejszą zmianą w stosunku do obecnych rozwiązań jest całkowite uwolnienie od ciężaru podatkowego udzielania spółce kapitałowej pożyczek przez udziałowców lub akcjonariuszy. Obecnie pożyczka taka jest traktowana jako zmiana umowy spółki i podlega opodatkowaniu 0,5% PCC. Oznacza to, że udzielenie przez udziałowców lub akcjonariuszy pożyczki w wysokości na przykład 1 mln złotych do końca 2008 roku wiąże się z uiszczeniem 5 tyś. zł PCC.
Przyjęte w ustawie o pcc nowe rozwiązanie powinno zatem zachęcić udziałowców (akcjonariuszy) do finansowania działalności spółki. Niewątpliwie pożyczka może być wciąż postrzegana jak alternatywna, tańsza i bardziej elastyczna, w stosunku do kredytów bankowych czy też podwyższania kapitału zakładowego, forma dofinansowania spółki. Zmiana ustawy o pcc w tym zakresie jest zatem bez wątpienia rozwiązaniem przynoszącym wymierne korzyści dla podatników..
Należy jednak pamiętać, że przy dużych kwotach pożyczki udzielanych przez udziałowców lub akcjonariuszy posiadających co najmniej 25% udziałów lub akcji (lub jeżeli łącznie udziałowcy/akcjonariusze posiadają co najmniej 25% udziałów/akcji) może pojawić się problem tzw. niedostatecznej kapitalizacji, która wiąże się z brakiem możliwości zaliczenia przez spółkę do kosztów uzyskania przychodów odsetek od takiej pożyczki.
Udzielanie pożyczki spółce osobowej nadal będzie podlegać opodatkowaniu PCC. W tym zakresie przepisy nie ulegną zatem zmianie.
Mniej PCC przy przekształceniach i restrukturyzacjach
Bardzo ważne znaczenie mają także zmiany związane z przenoszeniem aktywów i pasywów w spółkach kapitałowych, które w świetle przepisów wspólnotowych uznawane są działania restrukturyzacyjne, obligatoryjnie niepodlegające podatkowi typu PCC.
W tym zakresie, nowelizacja ustawy o pcc zakłada między innymi zwolnienie z PCC aportów niektórych aktywów. Dzięki temu, opodatkowaniu PCC nie będzie podlegać na przykład wniesienie do spółki kapitałowej oddziału spółki kapitałowej czy też wniesienie większości udziałów lub akcji jednej spółki do drugiej. Dotychczas powyższe czynności były traktowane jako zmiana umowy spółki i podlegały opodatkowaniu 0,5% PCC. Wskazane zmiany umożliwią zatem dokonywanie restrukturyzacji spółek bez ponoszenia dodatkowego kosztu podatkowego.
Kolejną korzystną zmianą związaną z restrukturyzacją spółek kapitałowych jest wyłączenie z przedmiotu opodatkowania PCC umów spółek i ich zmiany związanych z łączeniem spółek kapitałowych czy też przekształceniem spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową.
Podstawa opodatkowania – spółki osobowe
Nowelizacja ustawy o pcc doprecyzowała przepisy dotyczące podstawy opodatkowania przy umowie spółki. Obecnie, przepisy nie określają precyzyjnie co jest podstawą opodatkowania w przypadku spółek osobowych a co w przypadku spółek kapitałowych. Przepisy ustawy o pcc wskazują jedynie, że przy zawarciu umowy spółki podstawą opodatkowania jest wartość wkładów wniesionych do majątku spółki albo wartość kapitału zakładowego. Niedookreślenie to nasuwało teoretyczne wątpliwości, czy nie powinno się brać pod uwagę wartości wkładów (na kapitał zakładowy i zapasowy) również w przypadku spółek kapitałowych.
Od 1 stycznia 2009 roku znikną te wątpliwości, ponieważ ustawa o pcc wprost będzie wskazywać, iż w przypadku zawarcia umów spółki podstawą opodatkowania jest wartość wkładu wniesionego do spółki osobowej albo wartość kapitału zakładowego. Może się jednak okazać, iż przepisy te mogą nieść także negatywne konsekwencje dla niektórych podatników. W niekorzystnym położeniu mogą się znaleźć np. spółki komandytowo-akcyjne. Obecnie istniały literalne podstawy do uznania, iż podstawą opodatkowania przy zawarciu umowy spółki komandytowo-akcyjnej jest wartość kapitału zakładowego. Wynikało to z faktu, iż zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych spółka komandytowo-akcyjna posiada kapitał zakładowy, choć faktycznie jest spółką osobową.
Nowe brzmienie przepisów ustawy o pcc wyklucza już taką możliwość – podstawą opodatkowania przy zawarciu umowy spółki komandytowo-akcyjnej będzie wartość wkładu. W praktyce może to oznaczać wyższe koszty założenia spółki komandytowo-akcyjnej, ponieważ wartość wkładu jest z reguły znacznie wyższa od wartości kapitału zakładowego.
Powyższe zmiany obejmą także sytuacje związane z wniesieniem wkładów do spółki osobowej albo podwyższeniem kapitału zakładowego.
Zasada jednokrotnego opodatkowania wkładów do spółek
Podatników może także zainteresować zwolnienie z PCC odnoszące się do wkładów (kapitału zakładowego), których wartość była uprzednio opodatkowana PCC lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Polska. Co ważne zwolnienie obejmie także te wkłady (i wartość kapitału zakładowego), od których zgodnie z prawem państwa członkowskiego podatek nie był naliczany.
Jest to znaczne rozszerzenie obecnej regulacji, która przewidywała zwolnienie jedynie kapitału zakładowego (a nie także wkładów) i to tylko w tej części, która została opodatkowana podatkiem kapitałowym poza Polską. Od 2009 roku zwolnieniu będą podlegać także te wkłady (kapitał zakładowy), które były opodatkowane PCC w Polsce a nie tylko poza Polską.
Ważny moment powstania obowiązku podatkowego
Czynności cywilnoprawne, które zostaną dokonane do końca 2008 roku będą podlegać opodatkowaniu na starych zasadach.
Dotychczasowe przepisy należy także stosować do uchwał dotyczących podwyższenia kapitału zakładowego, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed dniem wejścia w życie znowelizowanych przepisów, nawet gdy czynność cywilnoprawna dokonana została już w czasie obowiązywania nowych przepisów. Warto zatem wstrzymać podejmowanie decyzji związanych z podwyższeniem kapitału zakładowego do nowego roku.
