Warunki, jakie muszą być wypełnione aby zwolnienie takie miało zastosowanie zapisane zostały w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie z taką regulacją zwolniona jest dostawa towarów używanych o ile w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zatem w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć czy rzecz ruchoma może być uznana za używaną.

W aktualnym stanie prawnym – inaczej niż to było jeszcze przed grudniem 2008 r. – ustawodawca w sposób wyraźny i jednoznaczny definiuje pojęcie towarów używanych. I tak, stosownie do regulacji  art. 43 ust. 2 ustawy o VAT, przez towary używane rozumie się ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel. Jeżeli przedmiotem dostawy jest taki właśnie towar i spełniona jest druga przesłanka, to dostawa korzysta ze zwolnienia.
W przypadku samochodów osobowych, które klasyfikowane są jako używane, najczęściej pojawia się problem związanym z faktem, że przy ich nabyciu podatnik może odliczyć VAT w ramach limitu definiującego podatek naliczony. Jeżeli tak jest, a jest zawsze gdy czynny podatnik zakupił samochód od innego podatnika i dostawa nie była zwolniona,  podatnik nie może zastosować zwolnienie zapisanego w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Nie oznacza to jednak, że dostawa używanego samochodu nie może korzystać ze zwolnienia. Owszem zwolnienie może być zastosowane ale jedynie na podstawie przepisu §13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 246, poz. 1649) – dalej „rozporządzenie”. Według takiego, zwalnia się od VAT dostawę samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, przez podatników, którym przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w wysokości stanowiącej 60 % kwoty podatku:

a) określonej w fakturze lub
b) wynikającej z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34 ustawy o VAT, lub
c) należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub
d) należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca
–    nie więcej jednak niż 6.000 zł, jeżeli te samochody i pojazdy są towarami używanymi w rozumieniu art. 43 ust. 2 ustawy o VAT.

Zwolnienie takie „przepisywane” jest w kolejnych rozporządzeniach wykonawczych wydawanych od 2004 r. Problem jednak polega na tym, iż w aktualnym rozporządzeniu Minister Finansów powołał konkretnie limity 60% i 6.000 zł a nie jak było do tej pory nie  odesłał do ustawy o VAT (nie mógł tego zrobić bo samochody osobowe nie są definiowane w samej ustawie o VAT).

W konsekwencji, przy literalnym zastosowaniu takiego przepisu okaże się, że dostawa używanych samochodów osobowych, przy nabyciu których VAT naliczony definiowany był przez limit 50% i kwotę 5.000 zł nie jest zwolniona na podstawie §13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia. Ponadto, należy wskazać, że prawodawca zwalnia jedynie dostawę tych samochodów, przy nabyciu których podatnikowi „przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w wysokości stanowiącej 60 % kwoty podatku”; czy zatem oznacza to, że jeżeli podatnik miał VAT naliczony wyznaczony jako 60% ale ze względu na to, iż stosował odliczenia częściowe nie rozliczył całego podatku a jedynie jego część to nie może teraz zastosować zwolnienia?

Jest to oczywisty błąd prawodawcy, który powinien być przez niego niezwłocznie naprawiony. Uważam, że do momentu zmiany takiego wadliwego przepisu podatnicy powinni kierować się wykładnią celowościową i zwalniać  dostawę takich pojazdów…..

…więcej możesz przeczytać w książce wydanej przez portal Taxfin na temat nowelizacji VAT: www.taxfin.pl/e-book