Autorka: Monika Poteraj doradca podatkowy w kancelarii Norton Rose Fulbright Piotr Strawa i Wspólnicy Sp.k.
Od 1 stycznia 2017 r. wraz z wejściem w życie zmian w ustawie o VAT, zmieniły się zasady obliczania odsetek od zaległości podatkowych w podatku VAT. Ustawa z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadziła bowiem zmiany także w przepisach Ordynacji podatkowej.
Dotychczasowe przepisy Ordynacji podatkowej obowiązujące do końca 2016 r. przewidywały w odniesieniu do rozliczeń z tytułu podatku VAT możliwość obniżenia lub podwyższenia podstawowej stawki odsetek od zaległości podatkowych.
Warunkiem zastosowania obniżonej stawki odsetek, wynoszącej 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę jest złożenie korekty deklaracji najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od upływu terminu do złożenia deklaracji oraz zapłata zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od złożenia korekty deklaracji (art. 56a Ordynacji podatkowej). Przy czym, obniżonej stawki odsetek nie można stosować, jeżeli korekta deklaracji jest składana po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej. Obniżona stawka odsetek za zwłokę nie ma zastosowania także w przypadku korekty deklaracji złożonej w wyniku czynności sprawdzających.
Powyższe zasady zastosowania obniżonej o połowę stawki odsetek od zaległości podatkowych mają zastosowanie także po 1 stycznia 2017 r.
Zmieniły się natomiast zasady stosowania karnej, podwyższonej stawki odsetek za zwłokę. Stawka podwyższona wynosząca 150% podstawowej stawki odsetek za zwłokę do końca 2016 r. mogła być stosowana wyłącznie w odniesieniu do zaległości w podatku VAT i akcyzy w sytuacji, gdy (art. 56b Ordynacji podatkowej):
- organ powziął informacje o nieprawidłowościach w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego, lub
- w toku kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub czynności sprawdzających organ ujawnił, że podatnik nie złożył deklaracji podatkowej i nie wpłacił podatku, lub
- podatnik złożył korektę deklaracji podatkowej w wyniku czynności sprawdzających albo po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej.
Karna stawka odsetek za zwłokę może być zastosowana, jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25% kwoty należnej i jednocześnie jest ona wyższa niż pięciokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania (w 2017 r. – wyższa niż 10.000 zł).
W 2017 r. przedstawione powyżej zasady naliczania podwyższonej, karnej stawki odsetek za zwłokę zostały zachowane, ale z jedną istotną zmianą. Mianowicie, w związku z wprowadzeniem tzw. sankcji w podatku VAT, czyli dodatkowego zobowiązania podatkowego, odstąpiono od stosowania podwyższonej, sankcyjnej stawki odsetek za zwłokę – ale tylko w odniesieniu do takich nieprawidłowości w podatku VAT, dla których ustalana jest sankcja VAT w wysokości 20%, 30% lub 100% (art. 56ba Ordynacji podatkowej). Jeżeli zatem w wyniku przeprowadzonej kontroli podatkowej lub skarbowej dotyczącej podatku VAT, organ ustali dla podatnika sankcję w VAT, to nie może go karać dodatkowo podwyższonymi odsetkami od zaległości podatkowej. W takim przypadku, odsetki karne są naliczane, ale w oparciu o podstawową stawkę od zaległości podatkowych (ustalaną jako dwukrotność podstawowej stopy kredytu lombardowego ogłoszonej przez Narodowy Bank Polski, powiększonej o 2%, nie mniejszą jednak niż 8%).
