Zwolnienie zagranicznych funduszy inwestycyjnych z podatku dochodowego zostało uregulowane w art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy o CIT. Przepis ten wszedł w życie 1 stycznia 2011 r. Jego wprowadzenie do ustawy o CIT związane było z koniecznością dostosowania polskiego prawa do regulacji unijnych. Celem było doprowadzenie do urzeczywistnienia zasady równego traktowania polskich funduszy inwestycyjnych i ich odpowiedników (podmiotów równoważnych) z Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Kto może zarządzać?
Artykuł 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT określa warunki, które zagraniczny fundusz musi spełnić, aby korzystać ze zwolnienia z opodatkowania. Jeden z nich dotyczy statusu podmiotu, który zarządza funduszem. Warunkiem zwolnienia jest, aby fundusz był zarządzany przez podmiot, który prowadzi swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwego organu nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym podmiot ten ma siedzibę (art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. f ustawy CIT).
To właśnie to kryterium budzi najwięcej wątpliwości, o czym świadczą liczne wnioski o interpretacje indywidualne oraz wyroki wydane w wyniku zaskarżania do sądu przez podatników niekorzystnych dla nich odpowiedzi.
Spory dotyczą sytuacji, gdy przepisy obowiązujące w kraju, gdzie siedzibę ma fundusz wymagają powołania do zarządu takiego funduszu osoby fizycznej. Przykładem jest interpretacja indywidualna z 21 listopada 2013 r. (IPPB5/423-720/13-4/AJ). Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wskazał w niej, że „warunek określony w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. f updop dotyczy „zarządzania”, a nie „współzarządzania” (Ustawodawca nie użył przecież sformułowania „zarządzane lub współzarządzane są…” lub podobnego). Odmienna wykładnia tego przepisu prowadziłaby do sytuacji, w której przepis ten byłby nieefektywny i zupełnie sprzeczny z ww. określonym zamiarem Prawodawcy, gdyż w przypadku zawarcia jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej na zarządzanie nawet bardzo wąskim wycinkiem działalności danego podmiotu z podmiotem posiadającym stosowne zezwolenie na zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, analizowany warunek zwolnienia należałoby uznać za spełniony (zgodnie z taką nieuprawnioną wykładnią).”
Oznacza to, że zdaniem organów podatkowych, w każdym przypadku gdy zagraniczny fundusz inwestycyjny funkcjonuje w formie prawnej, która wymaga zgodnie z prawem właściwym danej jurysdykcji, powołania do zarządu osoby fizycznej, to fundusz ten nie jest zwolniony z CIT. Co więcej, również w przypadku gdy zasiadająca w zarządzie osoba fizyczna powierzyła zarządzanie – na podstawie umowy – podmiotowi posiadającemu stosowne zezwolenia, to zdaniem organów podatkowych przesłanka z art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. f ustawy CIT nie będzie spełniona.
Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo sądów administracyjnych, m.in. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: z 20 stycznia 2015 r. (III SA/Wa 1195/14) oraz z 27 lutego 2013 r. (III SA/Wa 1680/12).
W co należy inwestować?
Artykuł 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT przewiduje również, że fundusze – aby korzystać ze zwolnienia – powinny inwestować w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Warto zauważyć, że orzecznictwo w pewien sposób zawęża sposób rozumienia tego warunku. Ugruntowane jest bowiem stanowisko, że skoro zgodnie z przyjętym przez polskiego prawodawcę modelem polskie fundusze inwestycyjne nie mogą inwestować w spółki osobowe, które nie emitują papierów wartościowych, to fundusz zagraniczny uprawniony do dokonywania takich inwestycji nie może zostać uznany za równoważny polskiemu funduszowi na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT. W konsekwencji uznaje się, że nie może on skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego.
Artykuł 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT przewiduje również, że fundusze – aby korzystać ze zwolnienia – powinny inwestować w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Warto zauważyć, że orzecznictwo w pewien sposób zawęża sposób rozumienia tego warunku. Ugruntowane jest bowiem stanowisko, że skoro zgodnie z przyjętym przez polskiego prawodawcę modelem polskie fundusze inwestycyjne nie mogą inwestować w spółki osobowe, które nie emitują papierów wartościowych, to fundusz zagraniczny uprawniony do dokonywania takich inwestycji nie może zostać uznany za równoważny polskiemu funduszowi na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT. W konsekwencji uznaje się, że nie może on skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego.
Nowelizacja nie ułatwiła uzyskania zwolnienia
Cztery lata obowiązywania art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT pokazują, że wprowadzenie tego przepisu (zawierającego enumeratywny katalog przesłanek uprawniających do skorzystania ze zwolnienia) tylko pozornie ułatwiło zagranicznym funduszom działanie w Polsce na zasadzie równego traktowania. Okazuje się bowiem, że zdaniem organów podatkowych i sądów administracyjnych tylko nieliczne zagraniczne fundusze inwestycyjne są w stanie spełnić wymienione warunki. To dlatego, że kryteria wskazane w art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT analizowane są zawsze w kontekście polskich rozwiązań prawnych, które pod wieloma względami odbiegają od modelu przyjętego przez inne państwa. Taki sposób wykładni przepisów powoduje, że fundusze zagraniczne często okazują się nieporównywalne do polskich.
Cztery lata obowiązywania art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT pokazują, że wprowadzenie tego przepisu (zawierającego enumeratywny katalog przesłanek uprawniających do skorzystania ze zwolnienia) tylko pozornie ułatwiło zagranicznym funduszom działanie w Polsce na zasadzie równego traktowania. Okazuje się bowiem, że zdaniem organów podatkowych i sądów administracyjnych tylko nieliczne zagraniczne fundusze inwestycyjne są w stanie spełnić wymienione warunki. To dlatego, że kryteria wskazane w art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT analizowane są zawsze w kontekście polskich rozwiązań prawnych, które pod wieloma względami odbiegają od modelu przyjętego przez inne państwa. Taki sposób wykładni przepisów powoduje, że fundusze zagraniczne często okazują się nieporównywalne do polskich.
Autor: |
Małgorzata Jarosławka Konsultant podatkowy w kancelarii KNDP Kolibski Nikończyk Dec i Partnerzy; prawnik; doktorant w Katedrze Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego; bierze udział w projektach planowania podatkowego oraz restrukturyzacyjnych; karierę zawodową wiąże z międzynarodowym prawem podatkowym. |