Trudno znaleźć zagraniczny fundusz porównywalny z polskim

Zwolnienie zagranicznych funduszy inwestycyjnych z podatku dochodowego zostało  uregulowane w art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy o CIT.  Przepis ten wszedł w życie 1 stycznia 2011 r. Jego wprowadzenie do ustawy o CIT związane było z koniecznością dostosowania polskiego prawa do regulacji unijnych. Celem było doprowadzenie do urzeczywistnienia zasady równego traktowania polskich funduszy inwestycyjnych i ich odpowiedników (podmiotów równoważnych) z Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Kto może zarządzać?

Artykuł 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT określa warunki, które  zagraniczny fundusz musi spełnić, aby korzystać ze zwolnienia z opodatkowania. Jeden z nich dotyczy statusu podmiotu, który zarządza funduszem. Warunkiem zwolnienia jest, aby fundusz był zarządzany przez podmiot, który prowadzi swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwego organu nadzoru nad rynkiem finansowym państwa, w którym podmiot ten ma siedzibę (art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. f ustawy CIT).
To właśnie to kryterium budzi najwięcej wątpliwości, o czym świadczą liczne wnioski o interpretacje indywidualne oraz wyroki wydane w wyniku zaskarżania do sądu przez podatników niekorzystnych dla nich odpowiedzi.
Spory dotyczą sytuacji, gdy przepisy obowiązujące w kraju, gdzie siedzibę ma fundusz wymagają powołania do zarządu takiego funduszu osoby fizycznej. Przykładem jest interpretacja indywidualna z 21 listopada 2013 r. (IPPB5/423-720/13-4/AJ). Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wskazał  w niej, że „warunek określony w art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. f updop dotyczy „zarządzania”, a nie „współzarządzania” (Ustawodawca nie użył przecież sformułowania „zarządzane lub współzarządzane są…” lub podobnego). Odmienna wykładnia tego przepisu prowadziłaby do sytuacji, w której przepis ten byłby nieefektywny i zupełnie sprzeczny z ww. określonym zamiarem Prawodawcy, gdyż w przypadku zawarcia jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej na zarządzanie nawet bardzo wąskim wycinkiem działalności danego podmiotu z podmiotem posiadającym stosowne zezwolenie na zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, analizowany warunek zwolnienia należałoby uznać za spełniony (zgodnie z taką nieuprawnioną wykładnią).”
Oznacza to, że zdaniem organów podatkowych, w każdym przypadku gdy zagraniczny fundusz inwestycyjny funkcjonuje w formie prawnej, która wymaga zgodnie z prawem właściwym danej jurysdykcji, powołania do zarządu osoby fizycznej, to fundusz ten nie jest zwolniony z CIT. Co więcej, również w przypadku gdy zasiadająca w zarządzie osoba fizyczna powierzyła zarządzanie – na podstawie umowy – podmiotowi posiadającemu stosowne zezwolenia, to zdaniem organów podatkowych przesłanka z art. 6 ust. 1 pkt 10a lit. f ustawy CIT nie będzie spełniona.
Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo sądów administracyjnych, m.in. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: z 20 stycznia 2015 r. (III SA/Wa 1195/14) oraz z 27 lutego 2013 r. (III SA/Wa 1680/12).
W co należy inwestować?
Artykuł 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT przewiduje również, że fundusze – aby korzystać ze zwolnienia – powinny inwestować w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Warto zauważyć, że orzecznictwo w pewien sposób zawęża sposób rozumienia tego warunku. Ugruntowane jest bowiem stanowisko, że skoro zgodnie z przyjętym przez polskiego prawodawcę modelem polskie fundusze inwestycyjne nie mogą inwestować w spółki osobowe, które nie emitują papierów wartościowych, to fundusz zagraniczny uprawniony do dokonywania takich inwestycji nie może zostać uznany za równoważny polskiemu funduszowi na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT. W konsekwencji uznaje się, że nie może on skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego.
Nowelizacja nie ułatwiła uzyskania zwolnienia
Cztery lata obowiązywania art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT pokazują, że wprowadzenie tego przepisu (zawierającego enumeratywny katalog przesłanek uprawniających do skorzystania ze zwolnienia) tylko pozornie ułatwiło zagranicznym funduszom działanie w Polsce na zasadzie równego traktowania. Okazuje się bowiem, że zdaniem organów podatkowych i sądów administracyjnych tylko nieliczne zagraniczne fundusze inwestycyjne są w stanie spełnić wymienione warunki. To dlatego, że kryteria wskazane w art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy CIT analizowane są  zawsze w kontekście polskich rozwiązań prawnych, które pod wieloma względami odbiegają od modelu przyjętego przez inne państwa. Taki sposób wykładni przepisów powoduje, że fundusze zagraniczne często okazują się nieporównywalne do polskich.
Autor:
Małgorzata Jarosławka
Konsultant podatkowy w kancelarii KNDP Kolibski Nikończyk Dec i Partnerzy; prawnik; doktorant w Katedrze Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego; bierze udział w projektach planowania podatkowego oraz restrukturyzacyjnych; karierę zawodową wiąże z międzynarodowym prawem podatkowym.

Dodaj komentarz