Zasadniczo, otrzymanie darowizny nie implikuje żadnych konsekwencji na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych. Wynika to bowiem wprost z regulacji art. 2 ust. 1 pkt 3 Ustawy PIT. Zgodnie z przytoczoną normą prawną bowiem, przepisów Ustawy PIT nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. W związku z tym faktem obdarowana osoba, w celu właściwego rozliczenia podatkowego, będzie zainteresowana określeniem swoich ewentualnych obowiązków na gruncie Ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Co do zasady, otrzymanie darowizny będzie podlegało jurysdykcji wspomnianej ustawy na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2. Jednakże, powstaje praktyczne pytanie, czy otrzymana darowizna winna zostać wykazana w deklaracji podatkowej oraz czy należny będzie podatek z tytułu jej otrzymania. To uzależnione jest od tego, do której grupy podatkowej należy obdarowany względem darczyńcy. W przypadku najbliższej rodziny, tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synowej, rodzeństwa, ojczyma, macochy i teściów, darowizna będzie zwolniona z podatku do wysokości 9.637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców do kwoty łącznie nie więcej niż 19.274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami. W przypadku, gdy podatnik zmieści się w określonych limitach kwotowych, nie musi zgłaszać darowizny do urzędu skarbowego, ani wpłacać podatku. W przypadku przekroczenia limitów określających zwolnienie z podatku, podatnik zobowiązany jest złożyć deklarację SD-3 i wykazać w niej należny podatek. Podatek ten ustala się na podstawie tabeli, która zawarta jest w art. 15 Ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zeznanie składa się w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, w tym przypadku od dnia otrzymania darowizny.
Ponadto, Ustawa o podatków i darowizn przewiduje pewne bardzo ciekawe zwolnienie. Na podstawie art. 4a Ustawy, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo kredytową lub przekazem pocztowym. W doktrynie, wyodrębnioną grupę osób przedstawionych powyżej nazywa się „zerową grupą podatkową”, a korzyści i konsekwencje związane z brakiem jakiegokolwiek opodatkowania, niezależnie od wielkości darowizny przy zachowaniu właściwych form i terminów, są atrakcyjnym mechanizmem wykorzystywanym przy wielu optymalizacjach podatkowych.
