1) stosuje liniową metodę amortyzacji lub
2) dokonuje odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną.
W przypadku zastosowania liniowej metody amortyzacji odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej wprowadzonych do ewidencji środków trwałych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym nastąpi zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono niedobór. Stosuje się przy tym roczne stawki określone w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych (art. 16i ust. 1 u.p.d.o.p. lub art. 22i ust. 1 u.p.d.o.f.).
Te podstawowe stawki można podwyższyć przy zastosowaniu określonego współczynnika.
Zgodnie z art. 16i ust. 2 u.p.d.o.p. lub art. 22i ust. 2 u.p.d.o.f. może to być:
– współczynnik nie wyższy niż 1,2 dla budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych,
Za pogorszone warunki używania uznaje się używanie tych składników majątkowych pod ciągłym działaniem wody, par wodnych, znacznych drgań, nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszenie zużycia obiektów.
– współczynnik nie wyższy niż 1,4 dla budynków i budowli używanych w warunkach złych,
Za złe warunki używania uznaje się używanie budynków lub budowli pod wpływem niszczących środków chemicznych, a zwłaszcza gdy w budynku lub w budowli są wytwarzane lub przechowywane żrące środki chemiczne oraz w sytuacji gdy na budynek lub budowle oddziałują niszczące środki chemiczne rozproszone w atmosferze, wodzie lub wydzielające się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu.
– współczynnik nie wyższy niż 1,4 dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych,
Z bardziej intensywnym używaniem tych składników majątku mamy do czynienia wtedy, kiedy są one używane pod ziemią, w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, przy pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym lub w innych warunkach wskazujących na bardziej intensywne zużycie albo wymagających szczególnej sprawności technicznej.
– współczynnik nieprzekraczający 2,0 dla maszyn i urządzeń grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych poddanych szybkiemu postępowi technicznemu.
Na potrzeby przepisów podatkowych pod pojęciem środków trwałych poddanych szybkiemu postępowi technicznemu rozumie się maszyny, urządzenia i aparaturę zaliczane do 4–6 i 8 grupy Klasyfikacji Środków Trwałych – rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (Dz. U. Nr 112, poz. 1317 z późn. zm.) – w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną1.
Możliwość zastosowania współczynnika nie wyższego od 1,2 i 1,4 uzależniona jest od warunków, w jakich wykorzystywany jest dany środek trwały. W razie wystąpienia lub ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek, ulegają one podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany (art. 16i ust. 3 u.p.d.o.p. lub 22i ust. 3 u.p.d.o.f.).
Natomiast w przypadku zastosowania współczynnika nieprzekraczającego 2,0 podatnicy mogą podwyższać stawki lub rezygnować z ich stosowania począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki poddane szybkiemu postępowi technicznemu zostały wprowadzone do ewidencji lub od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego (art. 16i ust. 4 u.p.d.o.p. lub 22i ust. 4 u.p.d.o.f.).
Przykład 1
Firma nabyła narzędzia specjalistyczne zaliczane do grupy 8 KŚT (wartość początkowa narzędzi 200.000 zł). Z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych wynika, że te środki trwałe należy amortyzować według stopy 20%. Z uwagi na fakt, że zakupione składniki majątkowe poddane są szybkiemu postępowi technicznemu możliwe jest zastosowanie współczynnika podwyższającego stawkę podstawową.
Odpisy amortyzacyjne w poszczególnych latach użytkowania narzędzi będą następujące: