Kradzież towaru a prawo do zastosowania stawki 0 %

Nasza firma jest producentem sprzętu AGD i sprzedaje część swoich wyrobów kontrahentom z innych krajów UE. Dokonując dostawy za granicę korzystamy z usług przewoźników, niestety często część towaru jest kradziona poza terytorium RP zanim trafi do klientów (w takim przypadku list przewozowy CMR jest potwierdzony wyłącznie przez przewoźnika/spedytora). W momencie dostarczenia towaru przewoźnikowi, ryzyko uszkodzenia i utraty towaru przechodzi na kupującego (INCOTERMS z grupy C). Czy w takiej sytuacji mamy prawo do potraktowania takiej dostawy jako wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i zastosowania stawki 0 % VAT?

Czytelnik ma prawo do potraktowania powyższej dostawy towarów jako wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów [WDT] i zastosowania stawki 0 % VAT, jeżeli udowodni na podstawie obiektywnych przesłanek, że WDT miała miejsce. Podobną wątpliwość na korzyść podatnika rozstrzygnął niedawno także warszawski WSA (wyrok WSA w Warszawie z 5.5.2009 r., III SA/Wa 3448/08).

Dla uznania transakcji za WDT konieczne jest spełnienie kilku warunków. Po pierwsze, transakcja musi posiadać cechy zwykłej dostawy podlegającej VAT, a więc musi polegać na przeniesieniu na kupującego prawa do „rozporządzania towarem jak właściciel”. W przypadku transakcji opisanej przez Czytelnika niewątpliwie nabywca otrzymał prawo do rozporządzania towarami jak właściciel, a co za tym idzie, doszło do wykonania dostawy. Kluczowe dla sprawy były stosowane formuły INCOTERMS, przewidujące, że ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przechodzi na nabywcę z chwilą, gdy sprzedający wydał je przewoźnikowi.

Po drugie, w ramach WDT musi nastąpić wywiezienie towarów z Polski i dostarczenie ich do nabywcy na terenie innego kraju UE. Ta przesłanka także została spełniona, gdyż towar opuścił granicę Polski a kradzież nastąpiła za granicą. W tym przypadku Czytelnik powinien jednak udowodnić, że kradzież rzeczywiście miała miejsce poza terytorium Polski (przykładowo za pomocą protokołów policyjnych). Czytelnik – uwzględniając warunki dostawy – nie musi przy tym dodatkowo udowodnić, iż towar fizycznie dotarł do klienta.
Po trzecie wreszcie, dla uznania danej transakcji za WDT niezbędne jest spełnienie wymogów formalnych. Zgodnie z przepisem art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT warunkiem objęcia danej dostawy stawką 0% jest posiadanie przez podatnika przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy dowodów, że towary będące przedmiotem WDT zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa UE innego niż terytorium kraju. Dowodami, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, są dokumenty wymienione w art. 42 ust. 3 ustawy VAT, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem WDT do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju. Są to: (1) dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi) (2) kopia faktury oraz (3) specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

Z przedstawionego przez Czytelnika opisu wynika, iż w przypadku, gdy nastąpi kradzież ciężarówki przewoźnika/spedytora łącznie z całym towarem, Spółka posiada wymienione powyżej dokumenty z tym, że list przewozowy CMR jest potwierdzony wyłącznie przez przewoźnika (fakt otrzymania towaru nie jest potwierdzony przez nabywcę). Pomimo tego, prawo do zastosowania stawki 0 % VAT nie może być kwestionowane, jeśli Czytelnik udowodni – przy pomocy innych dokumentów – iż dostawa do innego kraju UE miała rzeczywiście miejsce.

WSA w Warszawie w wyroku z 5.5.2009 r. (III SA/Wa 3448/08), analizując podobny problem, podkreślił, iż stosowanie stawki 0% VAT z tytułu WDT nie jest wyjątkiem od reguły, lecz regułą, od której wyjątkiem jest stosowanie stawki krajowej. Oznacza to – zdaniem WSA – że wykładnia przepisów dotyczących warunków, od których spełnienia zależy prawo do zastosowania preferencyjnej stawki podatkowej, powinna być rozszerzająca, a nie zawężająca. Wszelkie zaś wątpliwości dotyczące opodatkowania WDT powinny być rozstrzygane na korzyść reguły ogólnej, czyli stosowania stawki 0%.  Taką wykładnię przepisów ustawy potwierdziły także sądy administracyjne we wcześniejszych wyrokach, powołując się przy tym na orzecznictwo Trybunału (wyroki: WSA w Warszawie z 27.9.2007 r., III SA/Wa 1210/07, WSA w Kielcach z 8.5.2008 r., I SA/Ke 114/08).
Zdaniem sądów podatnik nie musi posiadać omawianych dowodów jako odrębnych dokumentów, ważne jest jedynie to, aby dokumenty te zawierały informację, z których wynika, że towar został faktycznie dostarczony do innego państwa UE. Wystarczy, że dwa z nich potwierdzają jednoznacznie dostarczenie towarów na terytorium innego państwa UE. Dokumenty uzupełniające wskazane przykładowo w art. 42 ust. 11 ustawy o VAT mają uprawdopodobnić, że miał miejsce wywóz towaru z terytorium RP, ale nie muszą stanowić dowodu, że towar faktycznie dotarł na terytorium innego państwa UE.

Znacznie dalej poszedł NSA w wyroku z 13.5.2008 r. (I FSK 611/07), gdzie wskazał, iż warunki formalne uzależniające stosowanie stawki 0 % VAT z tytułu WDT są niezgodne z prawem wspólnotowym, w sytuacji gdy jest bezsporne, że podatnik dokonał WDT i nie zachodzą okoliczności wskazujące na jakiekolwiek nadużycie podatkowe.

Podstawa prawna:
1. Dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE z 11.12.2006 r. L 347/1 ze zm.)
2. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *