Niestety rodzimi biznesmeni nie uzyskali na tym polu wsparcia od polskiego ustawodawcy, który nie uregulował należycie statusu podatkowego konsorcjum.
Co prawda prawo prywatne nie wyodrębnia wśród umów nazwanych umowy konsorcjum, tym niemniej dopuszczalność zawierania tego typu kontraktów jest niezaprzeczalna w świetle obowiązującej w prawie polskim zasady swobody umów. Zgodnie z jej treścią strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 Kodeksu cywilnego).
Należy zauważyć, że umowa konsorcjum wskazuje na pewne podobieństwo do umowy spółki cywilnej, gdyż istotą umowy wspólnego przedsięwzięcia jak i umowy spółki jest zobowiązanie uczestników konsorcjum (wspólników spółki) do współdziałania dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez podejmowanie oznaczonych w umowie działań. Jednakże w przeciwieństwie do umowy spółki, powołanie konsorcjum nie wymaga wniesienia wkładów. O atrakcyjności tej formy prowadzenia działalności gospodarczej decyduje również szybkość i łatwość w powoływaniu konsorcjum. Bowiem konsorcjum powstaje na podstawie umowy zawartej pomiędzy partnerami, którymi mogą być zarówno osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej jak również osoby prawne, a przepisy prawa nie wymagają przy tym dochowania jakichkolwiek wymogów rejestracyjnych. Jedynym dokumentem potwierdzającym istnienie wspólnego przedsięwzięcia jest zatem umowa podpisana przez jego uczestników. Do zalet prowadzenia działalności w tej formie należy zaliczyć również jej nietrwały charakter. Członkowie konsorcjum łączą swoje siły jedynie na potrzeby zrealizowania jednorazowego przedsięwzięcia gospodarczego, a nie dla stałego prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym wspólne przedsięwzięcie nie posiada ani osobowości prawnej, ani nie jest nawet samodzielnym podmiotem praw i obowiązków.
Status podatkowy konsorcjum został uregulowany wyłącznie na gruncie ustaw o podatkach dochodowych. Bowiem na mocy normy wyrażonej w art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOP) oraz art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOF) przychody z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu (konsorcjum) łączy się z innymi przychodami wspólnika przedsięwzięcia proporcjonalnie do posiadanych udziałów w przedsięwzięciu. Zasadą jest zatem, iż przychody konsorcjum będą przychodami poszczególnych podmiotów wchodzących w jego skład, proporcjonalnie do posiadanych we wspólnym przedsięwzięciu udziałów. Jeżeli jednak podmioty te nie ustaliły wielkości poszczególnych udziałów, to przyjmuje się, że udziały ich w przychodach konsorcjum są równe. Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do koszów uzyskania przychodów. W tym miejscu należy również zauważyć, że zarówno art. 5 PDOP, jak i art. 8 ust. 1 PDOF, dotyczy jedynie kwestii ustalania wysokości przychodów ze wspólnego przedsięwzięcia. Nie określa natomiast momentu powstania przychodów ze wspólnego przedsięwzięcia. W związku z tym w celu ustalenia daty powstania przychodów należy stosować zasady ogólne.
Pomimo dosyć lakonicznego brzmienia art. 5 PDOP oraz art. 8 ust. 1 PDOF, należy jednak uznać za pozytywne wprowadzenie do porządku prawnego tych regulacji. Co prawda nie nadają one wspólnemu przedsięwzięciu statusu prawnego podatnika, jednak dają one podstawy do rozliczania przychodów uzyskanych przez konsorcjum.
