Pomoc świadczona przez fundacje zwolniona z podatku

Udzielają one pomocy w różnoraki sposób – przekazują środki finansowe, pokrywają koszty leczenia i rehabilitacji, przekazują protezy i wózki inwalidzkie. W obowiązujących przepisach brak jednakże wyraźnego zwolnienia z podatku dla beneficjentów tego typu świadczeń.
Odnosząc się do opodatkowania uzyskiwanej przez beneficjentów pomocy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć należy czy forma pomocy udzielanej przez fundację stanowi przychód objęty przepisami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zmianami – dalej p.s.d.) czy też przychód z tzw. innych źródeł, objęty przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zmianami – dalej u.p.d.o.f.).
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 p.s.d., opodatkowaniu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, tytułem darowizny. Ustawa o p.s.d. nie definiuje pojęcia „darowizna”, stąd należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zmianami dalej k.c.) regulujące umowę darowizny. W myśl art. 888 k.c. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Z kolei art. 889 k.c. wskazuje, że nie stanowią darowizny bezpłatne przysporzenia wynikające z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu.
W przypadku realizacji świadczeń przez daną fundację decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania danej czynności podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ma zatem kwalifikacja formy prawnej świadczonej pomocy, a zatem treść konkretnej umowy wiążącej strony oraz treść statutu fundacji. W szczególności zaś decydujące znaczenie ma to, czy czynności, w ramach których fundacja dokonuje pewnych świadczeń, mają charakter prawny darowizny, czy też stanowią świadczenie wynikające z innego stosunku prawnego. Jakkolwiek bowiem istota świadczeń dokonywanych przez organizacje charytatywne jest tego rodzaju, że świadczenie jest przekazywane pod tytułem darmym (causa donandi), niemniej jednak ostatecznie o charakterze prawnym dokonywanych świadczeń winien przesądzić sam podmiot, który podejmuje decyzję o świadczonej pomocy. Strony mogą przy tym dokonać wyboru rodzaju czynności prowadzącej do udzielenia pomocy, przy wykorzystaniu ogólnej zasady swobody zawierania umów czy postanowień statutu fundacji.
Powyższe stanowisko uznawane jest za prawidłowe przez organy podatkowe wydające interpretacje indywidualne, m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 13.02.2015 r., znak: IBPBII/1/415-948/14/MCZ.
Skoro przedmiotowe świadczenia przyznawane przez fundację w ramach działalności statutowej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn należy rozważyć czy świadczenia przyznawane przez fundację mogą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie do art. 11 ust. 1 u.p.p.d.o.f. przychodami, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jednakże przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzają również szereg zwolnień od podatku.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 79 u.p.d.o.f. wolne od podatku są świadczenia z pomocy społecznej.
Przepisy u.p.d.o.f. nie zawierają definicji „pomocy społecznej”, dlatego też należy odnieść się w tym zakresie do przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 163) – dalej u.p.s. Zgodnie z art. 2 ust. 1 u.p.s. pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Powyższa pomoc może mieć przy tym różny charakter, zarówno świadczeń pieniężnych, jak i niepieniężnych, np. pomocy rzeczowej, usług opiekuńczych.
Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi (art. 2 ust. 2 u.p.s.).
Zadania z zakresu pomocy społecznej, mogą być również wykonywane przez organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 1118 ze zmianami – dalej o.p.p.), Jak wynika natomiast z zakresu przedmiotowego o.p.p., określonego w art. 1 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, działalność pożytku publicznego może być prowadzona przez organizacje pozarządowe zarówno samodzielnie, jak i we współpracy z organami administracji publicznej (tak również w Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz, Piotr Staszczyk, LexisNexis, 2013).
Ponadto, zgodnie z art. 3 ust. 1 o.p.p. działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie. Sfera zadań publicznych, o której mowa powyżej, obejmuje natomiast zadania m.in. w zakresie pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób (art. 4 ust. 1 pkt 1 o.p.p.).
Powyższe oznacza, że organizacje pozarządowe, którymi zgodnie z art. 3 ust. 2 o.p.p. są niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, mogą prowadzić działalność w zakresie pomocy społecznej.
Wobec takiej kwalifikacji pomocy świadczonej przez fundację uznać zatem należy, iż wartość świadczeń udzielanych w ramach pomocy społecznej przez fundacje może korzystać w całości ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 u.p.d.o.f.
Decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania danej czynności podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w przypadku realizacji nieodpłatnych świadczeń przez daną fundację, ma kwalifikacja formy prawnej świadczonej pomocy, a zatem treść konkretnej umowy wiążącej strony oraz treść statutu fundacji.
Aby skorzystać z powyższego zwolnienia fundacja winna zatem spełniać określone warunki, tj.:

– prowadzić statutową działalność w zakresie pomocy społecznej. Oznacza to w praktyce, że statut takiej fundacji musi zawierać zapisy przewidujące, iż została ona powołana m.in. w celach świadczenia pomocy społecznej,
– posiadać wewnętrznie zasady i kryteria przewidujące komu przysługują świadczenia, przykładowo w postaci regulaminu, określającego zasady przyznawania takiej pomocy.

Powyższe stanowisko, uznające w całości za zwolnioną na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 u.p.d.o.f. świadczenia udzielane przez organizacje świadczące pomoc społeczną  znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30.05.2014 r. znak: IPPB4/415- 159/14-4/JK i znak: ITPB2/415-315/14/IB,  Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16.07.2014 r. znak: IBPBII/1/415-357/14/MK, Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 13.06.2014 r. znak: ITPB2/415-315/14/IB.

Dodaj komentarz