Postępowanie pojednawcze jest próbą ugodową, którą strony mogą podjąć przed wszczęciem właściwego postępowania sądowego (przed wytoczeniem powództwa). Najczęściej inicjatorem postępowania pojednawczego jest osoba roszcząca sobie jakieś prawa, która wzywa przeciwnika do zawarcia ugody. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej można złożyć jedynie do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika tj. do sądu miejsca jego zamieszkania lub siedziby. W postępowaniu pojednawczym nie znajdują zastosowania ani przepisy szczególne określające właściwość sądu, ani też uregulowania umowne, dokonane pomiędzy stronami sporu. Wniosek o wszczęcie postępowania pojednawczego powinien zawierać zwięzłe oznaczenie sprawy. Powyższe oznacza, że w uzasadnieniu do wniosku o zawezwanie do próby ugodowej nie ma wymogu powoływania wszystkich okoliczności oraz dowodów, mogących wykazać roszczenie lecz należy jedynie ogólnie określić rodzaj sprawy i okoliczności, z których wynika roszczenie.
Postępowanie pojednawcze przeprowadza sąd w składzie jednego sędziego. Co do zasady sąd nie powinien ingerować w negocjacje oraz ustalenia stron, jednak na podstawie art. 184 § 1 k.p.c. in fine sąd jest zobowiązany uznać ugodę za niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Okoliczność, iż postępowanie pojednawcze toczy się przed sądem ma doniosłe znaczenie dla biegu terminu przedawnienia roszczenia. Zgodnie bowiem z treścią art. 121 k.c. bieg przedawnienia przerywa się poprzez „każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia”.

Z posiedzenia pojednawczego spisuje się protokół, a jeżeli doszło do zawarcia ugody, osnowę jej wciąga się do protokołu. Strony co do zasady mają obowiązek podpisania zawartej ugody, chyba że jakaś okoliczność to uniemożliwia. Wówczas niemożność podpisania ugody sąd stwierdza w protokole.

Jeżeli wzywający nie stawi się na posiedzenie, sąd na żądanie przeciwnika włoży na niego obowiązek zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową. Jeżeli przeciwnik bez usprawiedliwienia nie stawił się na posiedzenie, sąd na żądanie wzywającego, który wniósł następnie w tej sprawie pozew, uwzględni koszty wywołane próbą ugodową w orzeczeniu kończącym postępowania w sprawie. Zgodnie z treścią art. 23 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. wniosek o przeprowadzenie postępowania pojednawczego podlega opłacie stałej w kwocie 40,00 zł.

Zgodnie z treścią art. 777 § 1 ust. 1 ugoda zawarta przed sądem, stanowi tytuł wykonawczy, który po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności stanowi tytuł wykonawczy, podlegający egzekucji  w toku postępowania egzekucyjnego.