Wniesienie dopłaty wymaga podjęcia uchwały wspólników, w której należy określić termin wniesienia i wysokość dopłaty (art. 178 § 1 KSH). Ewentualny zwrot dopłaty następuje również po podjęciu uchwały przez wspólników (art. 228 § 5 KSH) w trybie przewidzianym w art. 179 KSH, jednakże aby dopłata mogła zostać zwrócona muszą zostać spełnione następujące warunki:
– dopłata nie może zostać przeznaczona na pokrycie straty bilansowej,
– dopłata nie może być zwrócona wcześniej niż po upływie 3 miesięcznego terminu od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki (Monitor Sądowy i Gospodarczy),
– dopłatę należy zwrócić proporcjonalnie wszystkim wspólnikom,
– zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat.
Stosownie do treści art. 177 § 2 KSH, dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów. Nie jest zatem dopuszczalne ustalenie w uchwale, że poszczególni udziałowcy mają uiścić dopłatę w wysokości nieodpowiadającej proporcjonalnie posiadanym udziałom, bądź wprowadzenie obowiązku uiszczenia dopłaty tylko dla niektórych wspólników z pominięciem pozostałych.
Co do zasady dopłaty mogą być ustanowione jedynie wówczas, gdy wynika to z umowy spółki. Należy zwrócić szczególną uwagę, iż nałożenie obowiązku wniesienia dopłat w czasie trwania spółki, a nie w pierwotnej umowie spółki, może nastąpić wyłącznie w trybie zmiany umowy spółki i po dokonaniu odpowiedniego wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 5 stycznia 2005 r., II CK 333/2004). W sytuacji, gdy dopłaty nie są przewidziane w umowie spółki, zmiana umowy polegająca na wprowadzeniu takiej możliwości wymaga jednomyślnej zgody wszystkich wspólników – jako zmiana zwiększająca ich świadczenia. Zgodnie bowiem z art. 255 oraz 256 KSH, zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Natomiast w myśl z art. 246 § 3 KSH, uchwała dotycząca zmiany umowy spółki, która zwiększa świadczenia wspólników lub uszczupla prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy. Obowiązek dopłat obejmuje wszystkich wspólników spółki, więc zmiana umowy spółki wprowadzająca możliwość wniesienia dopłat zawsze wymagać będzie zgody wszystkich wspólników (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3 kwietnia 2003 r., I ACa 1186/2002).
Z kolei dla powstania skonkretyzowanego obowiązku uiszczenia dopłaty potrzebna będzie co do zasady uchwała wspólników podejmowana w miarę potrzeby (art. 178 §. 1 zdanie pierwsze KSH), która jednak nie będzie wymagała jednomyślnej zgody wspólników. Nie jest możliwe przy tym nałożenie obowiązku wniesienia dopłaty, gdy umowa spółki tego nie przewiduje (nie zawiera w ogóle odpowiednich postanowień z tym związanych), nawet jeśli uchwała wspólników nakładająca ten obowiązek podjęta zostanie jednomyślnie. Świadczenie takie nie będzie stanowiło dopłaty w rozumieniu przepisów KSH.
Jeżeli wspólnik, pomimo ciążącego na nim obowiązku wniesienia dopłaty nie wykona swojego zobowiązania, będzie zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych, a ponadto spółka może żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki (art. 178 §2 KSH).