Wskutek upowszechnienia internetu, w tym portali społecznościowych oraz popularyzacji telefonów komórkowych usprawnieniu uległ przepływ informacji oraz powstała nowa przestrzeń, w której niestety również dochodzi do popełniania przestępstw.
Jednym z takich przestępstw jest tzw. stalking. Słowo stalking pochodzi z języka angielskiego. Oznacza ono „podchodzenie ofiary”, „skradanie się”. W kontekście społecznym i prawnym stalking definiuje się natomiast jako powtarzające się, celowe i złośliwe nagabywanie, prześladowanie, naprzykrzanie się, które wywołuje w osobie nękanej poczucie zagrożenia, faktycznie godzi w jej bezpieczeństwo lub zakłóca życie prywatne tej osoby. Przykładami stalkingu są następujące zachowania: fizyczne lub wirtualne zbliżanie się do innej osoby wbrew jej woli; śledzenie ofiary; osaczanie jej poprzez regularne wizyty, wręczanie prezentów, telefonowanie, wysyłanie listów, wiadomości e-mail i smsów; a nawet stosowanie gróźb i przemocy fizycznej.
Dotychczas polski Kodeks karny nie penalizował w jednym przepisie tego typu przestępstwa. Ofiary stalkingu nie były jednakże całkowicie pozbawione środków ochrony prawnej. Stosownie bowiem do art. 107 Kodeksu wykroczeń, kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1 500 złotych albo karze nagany. Jednakże, jak nietrudno zauważyć, wobec następstw jakie może nieść ze sobą stalking, art. 107 KW przewiduje stosunkowo łagodne konsekwencje dla stalkera. Jak wynika z przedstawionej definicji, stalking obejmuje różne formy działania, jest więc kategorią zbiorczą. Poszczególne zachowania składające się na omawiane zjawisko, takie jak stosowanie gróźb karalnych i przemocy w celu zmuszenia innej osoby do określonego postępowania, znęcanie się psychiczne lub fizyczne, zniesławienie, znieważenie były i są nadal stypizowane w poszczególnych artykułach Kodeksu karnego. Ponadto ofiara stalkingu może wykorzystywać instytucję ochrony dóbr osobistych przewidzianą przez Kodeks cywilny.
Rozproszenie przepisów dotyczących czynów, które mogą być zakwalifikowane jako stalking oraz okoliczność, iż regulacje te nie odnoszą się kompleksowo do tego niepokojącego zjawiska, a także wyniki badań wskazujące na rosnącą w polskim społeczeństwie liczbę jego ofiar zmobilizowały Ministerstwo Sprawiedliwości do zainicjowania działań zmierzających do znowelizowania Kodeksu karnego.
Efektem prac rozpoczętych w 2009 r. jest ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. 2011 r., Nr 72, poz. 381), która wchodzi w życie w dniu 06 czerwca 2011 r. Przedmiotowa ustawa dodaje do aktualnie obowiązującego Kodeksu karnego nowy przepis o następującym brzmieniu:
„Art. 190 a
§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.”
Art. 190 a § 2 znajdzie zastosowanie np. w sytuacji, w której stalker stworzy fikcyjny profil ofiary na portalu społecznościowym albo w przypadku, gdy będzie zamawiał towary posługując się jej danymi.
Ustawa znowelizowała również przepis art. 41 a § 1 KK. Od dnia 06 czerwca 2011 r. sąd skazując za stalking będzie mógł w razie potrzeby orzec m.in. zakaz kontaktowania się z określonymi osobami oraz zakaz zbliżania się do określonych osób.
Praktyka stosowania nowych przepisów pokaże, czy nowelizacja wpłynie na ograniczenie występowania w polskim społeczeństwie bardzo niebezpiecznego zjawiska jakim jest stalking.
