Zgodnie z art. 598 § 2 kodeksu cywilnego prawo pierwokupu nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży, chyba że zostały zastrzeżone inne terminy. Decydującą dla początku biegu terminu do złożenia oświadczenia woli w sprawie wykonania prawa pierwokupu nieruchomości jest data otrzymania zawiadomienia notariusza o zawartej umowie sprzedaży przez uprawniony podmiot tak, że mógł się on z nim zapoznać. Powyższy termin ustawowy jest terminem zawitym, co oznacza, że po jego upływie uprawniony do wykonania prawa pierwokupu nie może z niego skorzystać.

Zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości pod warunkiem stwarza stan związania sprzedającego do chwili upływu terminu złożenia przez uprawnionego swego oświadczenia. W trakcie biegu terminu na realizację prawa pierwokupu na zobowiązanym (właścicielu nieruchomości) ciąży obowiązek powstrzymania się od działań, które negatywnie wpływałyby na możliwość realizacji tego uprawnienia (uchwała Sądu Najwyższego z 9.10.1991 r., III CZP 94/91). Jednakże powyższe ograniczenie nie dotyczy możliwości rozwiązania warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości przez sprzedającego, jeśli oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu nie zostało jeszcze złożone, bądź jeśli minął miesięczny termin na jego złożenie, a prawo pierwokupu nie zostało wykonane. W doktrynie i orzecznictwie przeważa pogląd, że w takim wypadku stronom wolno rozwiązać warunkową umowę sprzedaży nieruchomości i nie jest to udaremnienie wykonania prawa pierwokupu, ale wyraz zasady swobody umów.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego w razie rozwiązania warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości przed złożeniem oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, nieruchomość wraca do stanu quo ante, a złożone przez uprawnionego oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu jest bezskuteczne. Akt notarialny zawierający to oświadczenie nie stanowi podstawy wpisu w księdze wieczystej uprawnionego jako właściciela nieruchomości (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2008-07-17, II CSK 113/08).

Zatem jeśli strony umowy sprzedaży zawartej pod warunkiem zamierzają pozostawić nieruchomość w niezmienionym dotychczasowym stanie prawnym i w tym celu rozwiązują zawartą umowę, wówczas takie działanie nie narusza praw uprawnionego z tytułu pierwokupu. Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 30 listopada 1994 r., III CZP 130/94, OSNC 1995/3/42, potwierdził dopuszczalność rozwiązania warunkowej umowy sprzedaży nieruchomości, wskazując, że prawo pierwokupu traci wówczas swoją podstawę, a stosunki między sprzedającym i uprawnionym wracają do stanu sprzed jej zawarcia.