Generalna umowa dystrybucyjna (GUD) określa warunki funkcjonowania sprzedawcy na terenie operatora oraz jego współpracy z operatorem. Operatorzy systemów dystrybucyjnych poprzez zawierane umowy o świadczenie usług dystrybucji ze sprzedawcami dokonują doprecyzowania zasad korzystania z sieci i otwierają de facto poszczególnym sprzedawcom drogę do działania na swoim obszarze. Podpisanie GUD między przedsiębiorstwami jest niezbędne, aby odbiorca energii mógł zmienić sprzedawcę energii.

Wzorzec GUD

Na początku 2009 roku operatorzy systemów dystrybucyjnych zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE) wraz z przedsiębiorstwami obrotu należącymi do Towarzystwa Obrotu Energią (TOE) uzgodnili wspólny wzorzec generalnej umowy dystrybucyjnej tzw. „wzorzec GUD”, rekomendując go do powszechnego stosowania.

W opracowanym wzorcu rozwiązane zostały sporne dotąd kwestie, dotyczące obowiązku ponoszenia przez sprzedawcę kosztów odczytu licznika w trakcie procesu zmiany sprzedawcy. Ponadto wypracowany wzorzec ułatwia zmianę sprzedawcy i nie przewiduje naliczania dodatkowych opłat. Zgodnie z proponowanym wzorcem – przedsiębiorstwo dystrybucyjne (OSD) nie nalicza opłat za dokonywanie odczytów wskazań układów pomiarowo – rozliczeniowych w związku ze zmianą sprzedawcy przez odbiorców końcowych. OSD nie nalicza opłat za wstrzymanie i wznowienie dostaw energii elektrycznej dokonywanych na żądanie sprzedawcy.

Wyniki monitoringu

Z monitoringu przeprowadzonego przez URE w 2009 roku wynika, że ogólna liczba zawartych generalnych umów dystrybucyjnych, w porównaniu do roku 2008, wzrosła średnio o jedną trzecią (33%). Na koniec grudnia 2009 roku, największą liczbę – 35 zawartych generalnych umów dystrybucji posiadało trzech operatorów ENERGA Operator Sp. z o.o., Vattenfall Distribution Poland S.A., oraz ENION S.A. Wiele umów jest w dalszym ciągu negocjowanych.

Z prowadzonego przez URE monitoringu wynika także, że większość operatorów (jedenastu spośród czternastu) nie przewiduje kosztów dodatkowego odczytu przy zmianie sprzedawcy. Jednak 3 operatorów zawarło zapisy umożliwiające pobieranie przez OSD tego typu opłat w przypadku dokonywania dodatkowego odczytu w terminach innych niż określone w taryfie operatora. W opinii URE praktyka taka jest niedozwolona ponieważ z analizy obowiązujących przepisów wynika, że w stawce opłaty abonamentowej kalkulowane są wszystkie koszty odczytu wskazań układów pomiarowo – rozliczeniowych niezależnie od przyczyny dokonania odczytu. Warunkiem jest, aby koszty te były uzasadnione.

 

Należy podkreślić, że przepisy rozporządzenia taryfowego nie dokonują zróżnicowania w zakresie kalkulacji stawki abonamentowej w zależności od tego, czy odczyty te są dokonywane w terminach wynikających z okresu rozliczeniowego, czy też w innych terminach, w tym na przykład w przypadku zmiany sprzedawcy. Praktyka ww. operatorów stanowić może barierę w procesie zmiany sprzedawcy  (dodatkowy koszt, który w ostatecznym rozrachunku poniesiony zostanie przez odbiorcę decydującego się na zmianę sprzedawcy) i jako taka podlega negatywnej ocenie Regulatora. Zagadnienie to zostało już rozwiązane we wzorcu GUD z grudnia 2009.

Wykorzystywanie wzorca GUD od grudnia 2009 do lutego 2010

Z informacji przedstawionych przez OSD wynika, że dziewięciu operatorów systemów dystrybucyjnych otrzymało w sumie 14 zapytań ze strony sprzedawców o możliwości podpisania wzorca GUD. Tylko jeden operator – Energoserwis Kleszczów sp. z o.o. podpisał generalną umowę dystrybucyjną wykorzystując wzorzec GUD.

Pozostali operatorzy odmówili podpisania takiego wzorca, jako najczęstszą przyczynę podając brak jego zatwierdzenia przez Zarząd spółki – w przypadku spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej. Inne podawane przyczyny to m.in. konieczność wykonania dodatkowej analizy wzorca w celu możliwości jego zastosowania „w świetle funkcjonalności posiadanego przez OSD systemu informatycznego wspierającego proces zmiany sprzedawcy i przekazywanie danych pomiarowych”. Jeden z operatorów przyznał, że traktuje wzorzec jako wytyczne dobrych praktyk, które wykorzystuje w indywidualnych rozmowach i negocjacjach ze sprzedawcami. Należy zauważyć, że w tym samym okresie (grudzień – luty), operatorzy podpisali 50 nowych generalnych umów dystrybucyjnych na starych zasadach – bez wykorzystania wzorca.

Wzorzec GUD dotychczas nie jest stosowany

Pomimo, że od trzech miesięcy istnieje możliwość wykorzystania wzorca generalnej umowy dystrybucyjnej, w praktyce wzorzec ten nie zastąpił dotychczas wykorzystywanych przez operatorów ich własnych generalnych umów dystrybucyjnych. Wzorzec umowy, w pojedynczych przypadkach, jest przez niektórych operatorów stosowany jako wytyczna dobrych praktyk. Jednym z powodów braku powszechnego stosowania wzorca umowy generalnej są decyzje korporacyjne organów przedsiębiorstw pionowo zintegrowanych, co wskazuje na faktyczny brak niezależności operatora. Kwestia ta będzie przedmiotem odrębnych prac URE. Brak jednolitych umów generalnych w pewnym stopniu ogranicza standaryzację zasad procesu zmiany sprzedawcy.

W związku z powyższym Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wzywa operatorów i sprzedawców energii elektrycznej do praktycznego wykorzystania wypracowanego wzorca generalnej umowy dystrybucyjnej.
URE/red.