Zgodnie z propozycjami zawartymi w art. 1 pkt 17 projektu ustawy o VAT (dotyczącego nowododanego art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT), obowiązek podatkowy może powstawać w odniesieniu do wybranych dostaw towarów i świadczeń usług z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Co istotne, obowiązek podatkowy powstanie w każdym z ej wymienionych przypadków w odniesieniu wyłącznie do kwoty otrzymanej zapłaty.
Zgodnie z projektem ustawy o VAT, w przypadku wydania towarów przez komitenta na rzecz komisanta, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar. A zatem, od 1 stycznia 2014 r. nie będzie już miała zastosowania zasada, że jeśli zapłata taka nie zostanie wykonana w odpowiednim czasie, to obowiązek podatkowy powstanie 30-go dnia od daty dostawy towarów dokonanej przez komisanta (art. 19 ust. 16a ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym obecnie).
Tym samym, autor projektu planuje uniezależnić moment powstania obowiązku podatkowego przy wydaniu towarów komitenta na rzecz komisanta od tego, kiedy komisant dokona dostawy towarów. Co więcej, obowiązek podatkowy powstanie nie wcześniej niż z datą otrzymania zapłaty przez komitenta – w niektórych przypadkach powstanie on zatem później niż powstałby obecnie (przynajmniej jeśli chodzi o dostawy, dla których następują duże opóźnienia w płatnościach).
W przypadku tego typu transakcji, trudno mówić o efektywnej zmianie zasad ustalania obowiązku podatkowego. Zmiany zaproponowane w tym zakresie mają bowiem na celu wyłącznie przeniesienie przepisu obecnie obowiązującego z rozporządzenia wykonawczego (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług; Dz. U. Nr 73, poz. 392 ze zm.; dalej: „rozporządzenie wykonawcze”) do samej ustawy o VAT.
Nawet zatem po zmianach, obowiązek podatkowy w tego typu transakcjach powstanie w dacie otrzymania całości lub części zapłaty.
[page_break]
Dokonana w trybie egzekucji dostawa towarów, o której mowa w art. 18
Art. 18 ustawy o VAT traktuje o dostawie towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów, dla której płatnikiem podatku jest organ egzekucyjny lub komornik sądowy wykonujący czynności egzekucyjne.
Celem wprowadzenia regulacji w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego w dacie otrzymania zapłaty (lub jej części) w odniesieniu do niektórych usług ubezpieczeniowych i finansowych było uproszczenie dokonywania rozliczeń. Wspomniana, nowa regulacja znajdzie zastosowanie w przypadku świadczenia zwolnionych od podatku:
1) usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usług świadczonych przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;
2) usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
3) usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzania gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
4) usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
5) usług, w tym także usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w: a) spółkach, b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną – z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi;
6) usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 131, poz. 763), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usług pośrednictwa w tym zakresie.
Otrzymanie całości lub części dotacji, subwencji lub innych dopłat – art. 19a ust. 5 pkt 2 nowej ustawy
Kolejnym przepisem regulującym od 1 stycznia 2014 r. moment powstania obowiązku podatkowego na zasadzie kasowej będzie art. 19a ust. 5 pkt 2 nowej ustawy o VAT. Dotyczy on sytuacji otrzymania przez podatnika dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, mających bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Z kolejnej części artykułu dowiedzą się Państwo, dla których transakcji moment powstania obowiązku podatkowego uregulowano jako dzień wystawienia faktury. Część trzecia artykułu traktuje natomiast o czynnościach, dla których obowiązek rozliczenia podatku VAT należnego powstaje w dniu wystawienia faktury, nie później jednak niż z dniem upływu terminu płatności. W części tej autorki wskazały także na regulacje przejściowe, które znajdą zastosowanie do transakcji wykonywanych lub zafakturowanych pod koniec 2013 roku.