Zmienione zasady szczególne dla niektórych typów transakcji, część 1

Natomiast jego uchwalenie przez Sejm nastąpiło w dniu 23 listopada 2012 r
Warto przy tym pamiętać, iż początkowy termin wprowadzenia istotnych zmian w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego (1 lipca przyszłego roku) został przesunięty przez podkomisję sejmową na 1 stycznia 2014 r. Podatnicy będą mieć więc więcej czasu na zapoznanie się z wprowadzonymi zmianami, ale także na dostosowanie swoich systemów do raportowania według wymogów nałożonych przez ustawę.
Wcześniej opisane, jak i ujęte w tym artykule, zmiany w rozpoznawaniu obowiązku podatkowego ustawodawca tłumaczy chęcią dostosowania krajowych przepisów podatkowych do Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. (dalej: „Dyrektywa 112/2006”). Powoływany w uzasadnieniu art. 66 Dyrektywy 112 pozwala na ustalenie wymagalności podatku VAT dla określonych transakcji lub dla określonych kategorii podatników: a) nie później niż z datą wystawienia faktury, b) nie później niż w momencie otrzymania zapłaty, c) jeżeli faktura nie została wystawiona lub została wystawiona z opóźnieniem, w określonym terminie nie później niż z upływem terminu wystawienia faktury ustalonego przez państwa członkowskie na mocy art. 222 akapit drugi lub, jeżeli państwo członkowskie nie ustaliło takiego terminu – w określonym terminie od daty zaistnienia zdarzenia powodującego powstanie obowiązku podatkowego.
Otrzymanie całości lub części zapłaty – art. 19a ust. 5 pkt 1 nowej ustawy
Zgodnie z propozycjami zawartymi w art. 1 pkt 17 projektu ustawy o VAT (dotyczącego nowododanego art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT), obowiązek podatkowy może powstawać w odniesieniu do wybranych dostaw towarów i świadczeń usług z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Co istotne, obowiązek podatkowy powstanie w każdym z ej wymienionych przypadków w odniesieniu wyłącznie do kwoty otrzymanej zapłaty.
Wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu
Zgodnie z projektem ustawy o VAT, w przypadku wydania towarów przez komitenta na rzecz komisanta, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar. A zatem, od 1 stycznia 2014 r. nie będzie już miała zastosowania zasada, że jeśli zapłata taka nie zostanie wykonana w odpowiednim czasie, to obowiązek podatkowy powstanie 30-go dnia od daty dostawy towarów dokonanej przez komisanta (art. 19 ust. 16a ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym obecnie).
Tym samym, autor projektu planuje uniezależnić moment powstania obowiązku podatkowego przy wydaniu towarów komitenta na rzecz komisanta od tego, kiedy komisant dokona dostawy towarów. Co więcej, obowiązek podatkowy powstanie nie wcześniej niż z datą otrzymania zapłaty przez komitenta – w niektórych przypadkach powstanie on zatem później niż powstałby obecnie (przynajmniej jeśli chodzi o dostawy, dla których następują duże opóźnienia w płatnościach).
Przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie
W przypadku tego typu transakcji, trudno mówić o efektywnej zmianie zasad ustalania obowiązku podatkowego. Zmiany zaproponowane w tym zakresie mają bowiem na celu wyłącznie przeniesienie przepisu obecnie obowiązującego z rozporządzenia wykonawczego (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług; Dz. U. Nr 73, poz. 392 ze zm.; dalej: „rozporządzenie wykonawcze”) do samej ustawy o VAT.

Nawet zatem po zmianach, obowiązek podatkowy w tego typu transakcjach powstanie w dacie otrzymania całości lub części zapłaty.
[page_break]
Dokonana w trybie egzekucji dostawa towarów, o której mowa w art. 18
Art. 18 ustawy o VAT traktuje o dostawie towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów, dla której płatnikiem podatku jest organ egzekucyjny lub komornik sądowy wykonujący czynności egzekucyjne.

Wprowadzenie od 2014 r. zasady, iż obowiązek podatkowy w tego typu dostawach powstanie z dniem otrzymania zapłaty (lub jej części) wynika z faktu, iż obecnie może dochodzić do sytuacji, że organ egzekucyjny jest zobowiązany do sfinansowania wpłaty podatku zanim otrzyma środki finansowe w ramach egzekucji. A ponieważ organ egzekucyjny jest w tym przypadku wyłącznie płatnikiem VAT wpłacającym podatek w imieniu (niewypłacalnego często) podatnika, to obarczanie go ewentualną koniecznością sfinansowania wpłaty podatku wydaje się rzeczywiście nieproporcjonalne do celu, jaki przyświecał ustawodawcy wprowadzającemu instytucję płatnika w odniesieniu do tych transakcji. Generalnie chodziło bowiem raczej o zwiększenie skuteczności ściągania należności z tytułu podatku VAT w tego typu przypadkach (zagrożonych w związku z niewypłacalnością dłużnika), a nie przyspieszenie ewentualnej wpłaty podatku.
Świadczenie, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym
Kolejna zmiana ma również głównie charakter porządkowy, tj. autor projektu zaproponował przeniesienie analogicznego przepisu obecnie obowiązującego z rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT.
Warto jednak pamiętać, że od 2014 r. zasada powstania obowiązku podatkowego w dacie otrzymania zapłaty (lub jej części) nie będzie stosować się do tych transakcji stanowiących import usług, dla których miejscem świadczenia jest siedziba usługobiorcy (czyli stosuje się do nich art. 28b ustawy o VAT). Wyłączenie to wynika wprost z brzmienia Dyrektywy 112/2006.
Świadczenie usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT

Celem wprowadzenia regulacji w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego w dacie otrzymania zapłaty (lub jej części) w odniesieniu do niektórych usług ubezpieczeniowych i finansowych było uproszczenie dokonywania rozliczeń. Wspomniana, nowa regulacja znajdzie zastosowanie w przypadku świadczenia zwolnionych od podatku:

1) usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usług świadczonych przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;
2) usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
3) usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzania gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
4) usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
5) usług, w tym także usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w: a) spółkach, b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną – z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi;
6) usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 131, poz. 763), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usług pośrednictwa w tym zakresie.

Otrzymanie całości lub części dotacji, subwencji lub innych dopłat – art. 19a ust. 5 pkt 2 nowej ustawy
Kolejnym przepisem regulującym od 1 stycznia 2014 r. moment powstania obowiązku podatkowego na zasadzie kasowej będzie art. 19a ust. 5 pkt 2 nowej ustawy o VAT. Dotyczy on sytuacji otrzymania przez podatnika dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, mających bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W tym przypadku, obowiązek podatkowy powstanie w dacie otrzymania tego typu dopłaty i to w odniesieniu wyłącznie do kwoty faktycznie otrzymanej. Jest to, co do zasady, kontynuacją obecnie stosowanych regulacji w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego w tego typu przypadkach (art. 19 ust. 21 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym obecnie).

******

Z kolejnej części artykułu dowiedzą się Państwo, dla których transakcji moment powstania obowiązku podatkowego uregulowano jako dzień wystawienia faktury. Część trzecia artykułu traktuje natomiast o czynnościach, dla których obowiązek rozliczenia podatku VAT należnego powstaje w dniu wystawienia faktury, nie później jednak niż z dniem upływu terminu płatności. W części tej autorki wskazały także na regulacje przejściowe, które znajdą zastosowanie do transakcji wykonywanych lub zafakturowanych pod koniec 2013 roku.

Dodaj komentarz