W związku z tym pojawiają się jednak wątpliwości, w jaki sposób ujmować w księgach rachunkowych operacje gospodarcze przeprowadzane za pośrednictwem tegoż rachunku, tak, aby były one zgodne zarówno z wymogami ustawy o rachunkowości jak i prawa podatkowego.

Po pierwsze należy zauważyć, iż w zakresie prawa bilansowego podstawowe znaczenie ma art. 30 ustawy o rachunkowości, który wskazuje ogólne zasady przeliczania transakcji wyrażonych w walucie obcej.

Zgodnie z tymi regulacjami w przypadku dokonywania płatności za pomocą środków zgromadzonych na rachunku walutowym należy dokonać ich rozchodu wykorzystując jedną z metod, o których mowa w art. 35 ust. 8 uor, czyli FIFO, LIFO albo średniego kursu ważonego.

W przypadku otrzymywania zapłaty należności wpływ środków na rachunek należy wyceniać wg kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu roboczym poprzedzającym dzień przeprowadzenia operacji (wpływ). Nie jest, bowiem intencją zamiana tych środków na złotówki.

Przykład księgowania
Spółka ABC, która posiada rachunek walutowy w banku zagranicznym otrzymała na ten rachunek wpływ należności od kontrahenta A w kwocie 25.000 Euro w dniu 15 maja 2012 r. Wyceniono ten wpływ po kursie średnim NBP, który wynosił 4, 1523 zł za euro. W dniu 18 maja otrzymano kolejną zapłatę 20.000 Euro, którą wyceniono po kursie z 17 maja wynoszącym 4, 2521zł/euro.
W dniu 19 maja zapłacono kontrahentowi zagranicznemu kwotę 28.000 Euro. Spółka wycenia rozchód waluty wg metody FIFO. Pominięto w przykładzie ustalenie różnic kursowych w związku z dokonaniem zapłaty zobowiązania i otrzymaniem zapłaty należności.

Wycena wpływu należności:
25.000 X 4, 1523 zł/euro = 103.807,50 Zł
20.000 x 4, 2521zł/euro = 85.042 zł

Wycena rozchodu na rachunku walutowym
25.000 x 4, 1523 zł/euro + 3.000 x 4, 2521zł/euro = 103.807,50+12756,30=116.563,80zł
Na rachunku walutowym w związku z rozchodem waluty nie powstają różnice kursowe.

1.    Otrzymanie zapłaty 25.000 euro

• Wn Rachunek walutowy w Banku zagranicznym 103.807,50 zł
• Ma Rozrachunki z odbiorcami 103.807,50 zł

2.    Otrzymanie zapłaty 20.000 euro

• Wn Rachunek walutowy w Banku zagranicznym 85.042 zł
• Ma Rozrachunki z odbiorcami 85.042 zł

3.    Dokonanie zapłaty 28.000 euro

• Wn Rozrachunki z dostawcami 116.563,80zł
• Ma Rachunek walutowy w Banku zagranicznym 116.563,80zł

Księgi rachunkowe są podstawą do ustalania podstawy opodatkowania.
Jak to rzutuje na kwestie związane z ujmowaniem i rozliczaniem transakcji, o których wyżej w kolejnej części opracowania?