Projekt zakłada, że od 1 stycznia 2013 r. opodatkowaniu podlegać będzie nieodpłatne przekazanie towarów, w stosunku do których przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT w całości lub części nie tylko przy nabyciu, ale także przy wytworzeniu i imporcie tych towarów lub ich części składowych.

Nieodpłatne przekazanie towarów.

Zmiany w zakresie opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów oraz nieodpłatnego świadczenia usług wynikają, zgodnie z uzasadnieniem Ministra Finansów, z zamiaru pełniejszego odwzorowania przepisów dyrektywy 2006/112/WE oraz uwzględnienia orzecznictwa TSUE w tym zakresie¹.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, co do zasady, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów. Ustawodawca jednak, wypełniając podstawowe założenie systemu VAT,
tj. konieczność opodatkowania konsumpcji towarów i usług, zrównuje nieodpłatne przekazania towarów i nieodpłatne świadczenie usług z podlegającą opodatkowaniu dostawą.

Obecne brzmienie przepisu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nakazuje uznawać, za odpłatną dostawę towarów nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne darowizny, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. Przepis zatem nie obejmuje sytuacji, w których podatnik nieodpłatnie przekazał towar przez siebie wytworzony lub pochodzący z importu. Konsekwencją powyższego jest to, że obecnie nieodpłatne przekazanie luksusowego auta wytworzonego przez producenta samochodów nie podlega opodatkowaniu VAT.

Nowelizacja przepisu, jaką przewiduje projekt zmienia kryteria opodatkowania związane ze sposobem, w jaki podatnik wszedł w posiadanie danego towaru w ten sposób, że podatek VAT będzie musiał zostać naliczony także w przypadku, gdy podatnik miał możliwość odliczenia podatku naliczonego przy imporcie oraz wytworzeniu towaru.

Ponadto, zgodnie z nowym brzmieniem art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegało będzie również nieodpłatne przekazanie towarów, z tytułu nabycia których nie przysługiwało częściowe lub całkowite prawo do odliczenia podatku, ale w towarach tych zostały wymienione części składowe, przy nabyciu, imporcie bądź wytworzeniu których podatnikowi przysługiwała możliwość (częściowa bądź całkowita) odliczenia podatku VAT.

W uzasadnieniu projektu co do powyższej zmiany wskazuje się na to, że konieczność opodatkowania nieodpłatnego przekazania towaru, w których wymieniono części składowe (co do których przysługiwało prawo do odliczenia) powstaje z uwagi na trwały wzrost wartości tych towarów „nieskonsumowanych” całkowicie do momentu ich bezpłatnego przekazania, jaki powstał w wyniku wymiany w tych towarach części składowych. Podstawę opodatkowania stanowić będzie w takim przypadku co do zasady cena nabycia części składowych, określona w momencie przekazania.

Projektowana zmiana w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, wpłynęła na konieczność rozszerzenia pojęcia nieodpłatnego świadczenia usług rozumianego jako użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza², poprzez objęcie opodatkowaniem również tych nieodpłatnych przekazań towarów, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku  także przy imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych (zmiana analogiczna, jak w przypadku art. 7 ust. 2 ustawy o VAT).

Prezenty małej wartości oraz próbki.

W obecnym stanie prawnym opodatkowaniu nie podlega przekazywanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek.³

Projektowana zmiana ww. regulacji zakłada po pierwsze, zniesienie braku opodatkowania przekazywania drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, których przekazywanie co prawda nadal może być nieopodatkowane, o ile jednak materiały te będą mieścić się w definicji prezentów o małej wartości. Po drugie wprowadzony ma zostać warunek, którego dotychczas nie wyrażono w treści ustawy o VAT, iż wyłączenie z opodatkowania przekazywanych prezentów o małej wartości oraz próbek będzie możliwe, gdy przekazywanie tych prezentów i próbek następować będzie na cele związane z działalnością gospodarczą.

Projekt, zakłada również zmianę definicji próbki. Przez próbkę bowiem rozumiane mają być identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielka ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym jego przekazanie (wręczenie) przez podatnika będzie miało na celu promocję jego sprzedaży oraz nie będzie służyło zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy będzie nieodłącznym elementem promocji sprzedaży tego towaru i będzie miało skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

W związku z powyższą definicją, jak wskazano w uzasadnieniu projektu zmian ustawy o VAT, za próbki będą mogły być uznane przykładowo książki, w tym egzemplarze do recenzji oraz płyty, jeśli tylko zostaną spełnione określone w proponowanym przepisie warunki. Słusznie zrezygnowano tym samym z zamierzenia, które pojawiało się na początku prac nad projektem nowelizacji, dotyczącego tego, że aby towar mógł być uznany za próbkę musi posiadać odpowiednie oznaczenie, że jest on towarem próbnym.

1) Wyrok TSUE C-50/88, Wyrok TSUE w spawach połączonych C-322/99 i C-323/99.
2) Art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT
3) Art. 7 ust. 3 ustawy o VAT.