W odniesieniu do beneficjentów przekazywanych upominków należy dokonać rozróżnienia na podmioty prowadzące i nieprowadzące działalności gospodarczej. W świetle art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOF), przychodem osób prowadzących działalność gospodarczą jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125. W analizowanym stanie faktycznym wyżej wymienionymi świadczeniami będą upominki. Nie podlegają one zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PDOF, gdyż ze zwolnienia tego korzystają wyłącznie przychody z innych źródeł wymienione w art. 20 ust. 1. Powyższe oznacza, iż w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, przedmiotowe świadczenia będą stanowiły przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Po stronie przekazującego nie powstaną jednak w związku z tym żadne obowiązki płatnika, ponieważ przychód ten powinien zostać rozliczony samodzielnie przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

W przypadku osób nieprowadzących działalności gospodarczej zastosowanie znajdzie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PDOF, zgodnie z którym źródłami przychodów są inne źródła niż wymienione w art. 10 ust 1 pkt. 1-8. Stosownie do art. 20 ust. 1 za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Stosowanie zaś do art. 21 ust 1 pkt 68 a ustawy o PDOF, wolna od podatku dochodowego jest wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą – jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 100 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Wykładnia przywołanych przepisów wskazuje, iż w przypadku farmaceutów nieprowadzących działalności gospodarczej, zastosowanie znajdą przepisy przywołanego powyżej art. 21 ust.1 pkt 68 a. Oznacza to, iż wartość otrzymanego upominku o wartości nieprzekraczającej 100 zł będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu, pragniemy zwrócić szczególną uwagę na ewentualne ryzyko związane z przekazywaniem drobnych upominków na rzecz konkretnej osoby w krótkich odstępach czasowych. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 68 a wyraźnie wskazuje, iż przewidziane w nim zwolnienie odnosi się do jednorazowej wartości świadczeń o wartości nieprzekraczającej 100 zł. Wręczanie drobnych upominków konkretnej osobie w krótkich przedziałach czasowych, może się zatem wiązać z powstaniem ewentualnego ryzyka zarzutu pozorności działania podatnika.

Pragniemy zaznaczyć, iż przepisy ustawy o PDOF nie zobowiązują przekazującego upominki do poboru zaliczek na podatek dochodowy od wartości przekazanych świadczeń. Jednak zgodnie z art. 42a ustawy o PDOF osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. Obowiązek ten powstanie wyłącznie w przypadku, gdy jednorazowa wartość świadczenia na rzecz osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej przekroczy 100 zł.