Jak rozliczyć VAT w przypadku komisu usług?

Niemniej umowy tego typu, mimo że nienazwane umowami komisu, są dozwolone na gruncie prawa cywilnego na zasadzie swobody zawierania umów. Polegają one na tym, że pośrednik nabywa usługę od innego podmiotu (z reguły od podmiotu faktycznie wykonującego usługę) we własnym imieniu ale na cudzy rachunek.
Przepisy o podatku VAT, choć nie posługują się wprost terminem komisu usług, zawierają zasady rozliczania umów, w oparciu o które usługodawca świadczy usługi bezpośrednio na rzecz ich beneficjenta, natomiast fakturowanie i pobranie wynagrodzenia za usługę odbywa się z udziałem pośrednika.
Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Przepis ten dotyczy zatem sytuacji, gdy dany podmiot „zobowiązał” się do wyświadczenia usługi, ale faktycznie jest ona wykonywana przez podmiot trzeci. Dla celów VAT przyjmuje się fikcję, że pośrednik zakupił przedmiotowe usługi, a następnie sam je wyświadczył. W konsekwencji, dla VAT mają miejsce dwie transakcje – jedna między usługodawcą i pośrednikiem i kolejna między pośrednikiem i beneficjentem usługi.
Najpopularniejszym przykładem „komisu usług” jest znane dotychczas wszystkim refakturowanie usług, gdzie np. wynajmujący lokal nabywa usługi telekomunikacyjne we własnym imieniu i następnie refakturuje ich koszt na najemcę, który jest faktycznym beneficjentem przedmiotowych usług. Choć w odniesieniu do wielu rodzajów usług refakturowanie było stosowane już od dawna, to pośrednictwa w świadczeniu usług zostało uregulowane w ustawie o VAT dopiero niedawno, bo od 1 kwietnia 2011 r.
Na gruncie nowych uregulowań o VAT, komis usług staje się coraz bardziej popularny przy umowach licencyjnych, gdzie licencja udzielana jest bezpośrednio przez licencjodawcę (właściciela praw autorskich) na rzecz licencjobiorcy (ostatecznego użytkownika), natomiast obciążanie za licencję odbywa się z udziałem pośrednika. Przy licencjach może powstać wątpliwość (zwłaszcza wobec braku w Polsce ugruntowanej praktyki w tym zakresie), czy pośrednik może obciążać licencjobiorcę z tytułu opłat licencyjnych, jeśli sam nie nabywa licencji i nie udziela dalszej podlicencji, zaś jego rola sprowadza się jedynie do wystawienia faktury i pobrania wynagrodzenia (licencja jest bowiem udzielona przez licencjodawcę bezpośrednio licencjobiorcy – pośrednik nie nabywa prawa do korzystania z wartości niematerialnej i prawnej). Teoretycznie, władze skarbowe mogłyby w tej sytuacji próbować twierdzić, że skoro pośrednik nie udziela licencji, to nie wyświadczył usługi i tym samym, beneficjent licencji nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawionych przez pośrednika za opłaty licencyjne. Na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT, nie można odliczać VAT naliczonego z faktur dokumentujących czynności, które nie zostały dokonane.
Na gruncie wspomnianego już uregulowania ustawy o VAT (art. 8 ust. 2a) przyjmuje się fikcję, że pośrednik „biorący udział w świadczeniu usług” sam otrzymał i wyświadczył te usługi. A zatem, rozliczenia z tytułu opłat licencyjnych z udziałem pośrednika nie powinny być kwestionowane. Co więcej, warto wspomnieć o rozstrzygnięciu władz skarbowych dotyczącym opłat pobieranych przez instytucję zbiorowego zarządzania prawami autorskim twórców (tj. ZAIKS) za korzystanie z utworów twórców zrzeszonych w tej organizacji. Organizacja ta nie nabywa praw autorskich do utworów, a jedynie zarządza tymi prawami, tj. działa na rzecz twórców w charakterze pośrednika ustalającego wysokość opłat za korzystanie z utworów i pobierającego te opłaty. Minister Finansów uznał w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego wydanej dla ZAIKS (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 3 sierpnia 2011 r., sygn. IPPP3/443-603/11-4/KC), że do opłat pobieranych przez tę organizację ma zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, co oznacza, że mimo iż organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi twórców nie nabywa praw autorskich ani innego tytułu do nich, powinna ona opłaty pobierane na rzecz twórców za używanie utworów traktować jak wynagrodzenie za wykonaną przez siebie usługę i naliczać na nich VAT. Podejście Ministerstwa Finansów w tej kwestii sugeruje, że rozliczanie opłat licencyjnych z udziałem pośrednika nie powinno być kwestionowane przez władze skarbowe na gruncie VAT.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *