Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. skierował do Ministra Finansów wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatkowego traktowania kosztów nadzoru sprawowanego przez Komisji Papierów Wartościowych i Giełd ponoszonych przez KDPW. Szczególne wątpliwości KDPW związane były z odpowiednią kwalifikacją powyższych wydatków do kosztów bezpośrednich bądź innych niż bezpośrednio związanych z przychodami, a także wyborem momentu zaliczenia ich w ciężar kosztów podatkowych.
Obowiązek ponoszenia kosztów nadzoru wynikają z przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, a ich wysokość reguluje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 października 2005 r. w sprawie opłat wnoszonych na rzecz Komisji Papierów Wartościowych i Giełd przez podmioty nadzorowane. Zaliczki płacone przez KDPW w trakcie roku podatkowe są kalkulowane w oparciu o budżetowane koszty związane z funkcjonowaniem KPWiG oraz urzędu Komisji (przez pierwsze 6 miesięcy – 4% planowanych w ustawie budżetowej kosztów działalności; później korygowane o faktyczną realizację budżetu). Co do zasady, ich wysokość wraz z innymi opłatami uczestników rynku ma pokryć koszty funkcjonowania KPWiG oraz urzędu Komisji. Jeżeli suma pobieranych opłat i wpłacanych zaliczek jest od nich wyższa, nadpłata jest zaliczana na poczet opłat należnych w kolejnych okresach rozliczeniowych.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W celu wyznaczenia momentu zaliczenia wydatków ponoszonych przez podatników do kosztów podatkowych ustawodawca wprowadził podział na:
- koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami (art. 15 ust. 4, 4b i 4c oraz 4e) potrącane nie wcześniej niż w dacie osiągnięcia przez podatnika odpowiadających tym kosztom przychodów, oraz
- koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami (art. 15 ust. 4d oraz 4e) zaliczane w ciężar kosztów podatkowych w dacie ich poniesienia (tj. ujęcia w księgach na potrzeby rachunkowe).
W kontekście powyższych regulacji KDPW rozważała czy koszty nadzoru są związane z całością prowadzonej przez nią działalności czy też stanowią koszt usług finansowych świadczonych na rzecz uczestników rynku. W ocenie Krajowego Depozytu, z uwagi na fakt, iż przychody uzyskiwane przez KDPW uzależnione są od wartości transakcji dokonywanych na rynku regulowanym, które zgodnie z Rozporządzeniem stanowią podstawę ustalenia maksymalnej wartości opłat (jakkolwiek nie decyduje o ich wysokości), zachodzi bezpośredni związek opłat uiszczanych przez Krajowy Depozyt z osiąganym przychodem. W konsekwencji należy przyjąć, iż ponoszony przez KDPW koszt jest bezpośrednio powiązany z osiąganymi przez nią przychodami.
Jednocześnie jak zauważa Krajowy Depozyt, mimo iż Rozporządzenie określa opłaty wnoszone przez KDPW w trakcie roku podatkowego mianem „zaliczki”, de facto nie mają one charakteru zapłaty na poczet przyszłego świadczenia Komisji, gdyż czynności nadzorcze wykonywane są przez nią w sposób ciągły. Stąd w ocenie KDPW należy mówić raczej o „opłacie w wysokości wstępnie określonej, której wysokość podlega weryfikacji w trakcie roku i po jego zakończeniu”. W konsekwencji, jako koszt bezpośredni, powinna ona podlegać zaliczeniu do kosztów podatkowych w dacie osiągnięcia odpowiadającego jej przychodowi (na bieżąco).
Mimo pewnych niekonsekwencji w argumentacji Krajowego Depozytu, w szczególności w przypadku charakteru powiązań zachodzących między osiąganym przychodem a kosztem nadzoru nad działalnością KDPW, organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym we wniosku. Tym samym Krajowy Depozyt uzyskała prawo do zaliczenia powyższych wydatków, jako bezpośrednio związanych z wykonanymi usługami, do kosztów podatkowych w dacie ich faktycznego poniesienia.
Niniejsza interpretacja, mimo swojego jednostkowego i indywidualnego charakteru, może mieć także wpływ na sposób rozliczeń kosztów nadzoru sprawowanego przez inne jednostki i organy administracyjne. Przykładem mogą być banki, które zgodnie z art. 131a ust. 1 ustawy prawo bankowe są zobligowane do wnoszenia wpłat z tytułu nadzoru bankowego. Terminy uiszczania, wysokość oraz sposób obliczania powyższych wpłat zostały uregulowanej w Rozporządzeniu Prezes Rady Ministrów w sprawie wpłat na pokrycie kosztów nadzoru nad bankami z dnia 27 grudnia 2007 roku. Na podstawie powyższego Rozporządzenia najpóźniej do końca pierwszego miesiąca danego kwartału banki są zobligowane do wpłat kwartalnych zaliczek kalkulowanych jako procentowy udział w wartości aktywów bilansowych danego banku. Co do przedmiotu oraz istoty nie różnią się one zatem od opłat ponoszonych przez KDPW (tj. pokrywają one koszty funkcjonowania organu nadzorczego lecz ich pierwotna wysokość nie jest z nimi powiązana – rekalkulacja jest dokonywana po zakończeniu roku podatkowego, są określone przez ustawodawcę mianem „zaliczek”).
W konsekwencji, mając na względzie stanowisko organów podatkowych zaprezentowane powyżej, należałoby rozważyć możliwość analogicznego traktowania kosztów ponoszonych przez banki za czynności nadzorcze jako kosztów bezpośrednio związanych z realizowanymi przychodami, które uwzględnia się w rachunku podatkowym w momencie poniesienia. Niemniej jednak, z uwagi na wątpliwości co do trafności argumentów zaprezentowanych przez KDPW, nie można wykluczyć, iż w przyszłości pogląd organów podatkowych zostanie zweryfikowany. Warto przy tym odnotować, iż obecnie w bazie danych udostępnionej podatnikom brak jest interpretacji zawierającej stanowisko Ministerstwa Finansów w kwestii podatkowego traktowania opłat wnoszonych przez banki na rzecz KNF.
Interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 15 lipca 2009 r. (sygnatura: IPPB3/423-284/09-2/JG).
