Podstawowym problemem wyceny jest przedstawienie w sprawozdaniu finansowym realnej wartości majątku (w przypadku należności kwota jaka w przyszłości wpłynie do jednostki). W księgach jednostek sektora finansów publicznych występuje wiele przekrojów ewidencyjnych co jest przyczyną wielu problemów związaną z ich właściwą ewidencją księgową.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości należy wyróżniać w księgach jednostki należności bieżąco spłacane, sporne oraz wątpliwe. Należności sporne nie są trudne do zdefiniowania – to wszystkie należności kwestionowane przez dłużników. Problemem może być definicja należności wątpliwe. Praktyka rynkowa traktuje wszelkie należności w przypadku, których istnieją poważne wątpliwości, co do możliwości ich wpływu traktować jako wątpliwe. Należności wątpliwe to te, których prawdopodobieństwo odzyskania jest niewielkie lub bliskie zeru. W jednostkach budżetowych większość wpływów środków pieniężnych pochodzi od dysponentów wyższego szczebla lub też z funduszy pomocowych. Takich należności nie powinno się nigdy klasyfikować jako „wątpliwe”, gdyż sytuacja finansowa „dostawcy środków” nie jest zagrożona.
Prawo bilansowe nakazuje aktualizować należności. Odpisy aktualizujące należności wątpliwe spełniają dwie podstawowe funkcje. Pierwszą z nich jest korekta wartości bilansowej należności. Korekta rozumiana jako „urealnienie użytecznej” wartości należności upraszczając – zmniejszenie pierwotnej wartości należności do kwoty jaka może zostać odzyskana lub zamieniona na inny składnik aktywów. Najczęściej jednak realna wartość należności wynosi zero co oznacza, że należy utworzyć 100% odpis aktualizujący. W przypadku, gdy istnieje realnie wycenione i prawnie skuteczne (zabezpieczenie może zostać bezwarunkowo zrealizowane) należy wtedy uwzględnić to w procesie tworzenia odpisów aktualizujących (pomniejszyć odpis o wartość ostrożnie wycenionego zabezpieczenia). Drugą funkcją odpisów aktualizujących wartość należności jest uwzględnienie skutków utraty wartości rachunku zysków i strat bieżącego okresu.
Niniejszy artykuł jest zapowiedzią szerszego opracowania obejmującego zasady ewidencji księgowej aktywów jednostek sektora finansów publicznych. W opracowaniu dotyczącym należności zaprezentowane zostaną: zasady identyfikacji należności, schematy księgowe zasady tworzenia oraz ewidencji odpisów aktualizujących oraz zasady inwentaryzacji należności budżetowych. Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie: http://www.taxfin.pl/podstrona,50,e_book_Aktywa_w_ksiegach_JSFP.html
Podstawa prawna:
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej
zobacz również:
