Podatek od dochodu uzyskanego w ramach spółki osobowej jest płacony przez jej wspólników (niezależnie od tego czy tymi wspólnikami są osoby fizyczne czy osoby prawne). Wynika to z art. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop), zgodnie z którym przychody z udziału w spółce osobowej łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego udziału. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów. Podobne regulacje zawiera również ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof).

Choć spółki osobowe nie mają podmiotowości podatkowej, to jednak mogą we własnym imieniu zawierać umowy, na podstawie których nabywają prawa i obowiązki (art. 8 par. 1 Kodeksu spółek handlowych). Możliwe jest więc np. zawarcie skutecznej pod względem prawnym (oraz podatkowym) np. umowy sprzedaży rzeczy przez wspólnika na rzecz spółki osobowej. Pojawia się pytanie, jak będą wyglądały skutki podatkowe takiej transakcji; w szczególności kto i w jaki sposób rozliczy koszt i przychód wynikający z takiej umowy?

Opierając się na przepisach updop/updof należy uznać, że skutki podatkowe czynności dokonanych przez spółkę osobową będą dotyczyły każdego ze wspólników, proporcjonalnie do posiadanego przez nich udziału. Natomiast skutki podatkowe czynności dokonanych osobiście przez wspólnika będą dotyczyły tylko jego osoby. Tak więc w przywołanym przykładzie sprzedaży rzeczy przez wspólnika na rzecz spółki osobowej, otrzymana przez wspólnika cena za rzecz, zapłacona przez spółkę osobową, będzie stanowiła dla tego wspólnika przychód podlegający opodatkowaniu pdop/pdof. Natomiast koszt uzyskania przychodu będzie alokowany do wszystkich wspólników (nie wyłączając sprzedającego rzecz), proporcjonalnie do ich udziału. Oczywiście zasada ta będzie miała również zastosowanie w sytuacji odwrotnej, tzn. gdy to spółka osobowa dokona sprzedaży na rzecz jednego ze wspólników. W tej sytuacji to przychód (cena za rzecz) będzie przydzielony do wszystkich wspólników proporcjonalnie do ich udziału w spółce osobowej, a zapłacona przez wspólnika – nabywcę rzeczy cena będzie stanowiła dla niego w całości koszt uzyskania przychodu.

Taki sposób rozliczenia umowy zawartej przez spółkę osobową z jej wspólnikiem potwierdzają również organy podatkowe. W indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z 6 marca 2009 r. (sygn. IBPBI/2/423-1145/08/AM) Dyrektor izby Skarbowej w Katowicach odniósł się do stanu faktycznego, w którym spółka posiadająca osobowość prawną sprzedawała spółce komandytowej, której była wspólnikiem, m.in. usługi. Otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie stanowiło dla spółki-wspólnika przychód podlegający opodatkowaniu pdop. W odniesieniu do ustalenia kosztów uzyskania przychodu Minister Finansów potwierdził stanowisko zaprezentowane przez podatnika, zgodnie z którym „(…)wartość usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz spółki komandytowej oraz sprzedawanych towarów stanowi koszty podatkowe dla Spółki w wysokości przypadającego na nią udziału w kosztach spółki komandytowej.”.

Podstawa prawna: art. 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 00.54.654 – tekst jednolity) oraz art. 8 ust. 1 i 2  ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 00.14.176 – tekst jednolity)