W wyroku z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie C-307/16 Stanisław Pieńkowski przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Lublinie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że Artykuł 131, art. 146 ust. 1 lit. b) oraz art. 147 i 273 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, wedle których w ramach dostaw na eksport towarów przewożonych w bagażu osobistym podróżnych, sprzedawca będący podatnikiem powinien osiągnąć minimalny pułap obrotów za poprzedni rok podatkowy lub zawrzeć umowę z podmiotem uprawnionym do zwrotu podatku od wartości dodanej podróżnym, jeżeli sam brak poszanowania tych warunków skutkuje ostatecznym pozbawieniem prawa do zwolnienia tej dostawy z podatku.

Sprawa dotyczyła Stanisława Pieńkowskiego będącego podatnikiem VAT i prowadzącego działalność w zakresie handlu m.in. sprzętem telekomunikacyjnym zobowiązanym do rejestracji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. W ramach swej działalności gospodarczej sprzedawał towary między innymi na rzecz podróżnych zamieszkałych poza terytorium Unii. Przedsiębiorca osobiście dokonywał zwrotu VAT podróżnym lub dokonywała tego zatrudniona u niego pracownica. Urząd Skarbowy w Białej Podlaskiej poinformował S. Pieńkowskiego, że z uwagi na poziom uzyskiwanych obrotów S. Pieńkowski nie był uprawniony do zwrotu VAT podróżnym osobiście, względnie za pośrednictwem pracownika oraz do stosowania stawki VAT 0% za okresy rozliczeniowe lat 2010 i 2011. Stosownie bowiem do art. 127 ust 6 sprzedawcy, o których mowa w ust. 5, mogą dokonywać zwrotu, o którym mowa w art. 126 ust. 1, pod warunkiem że ich obroty za poprzedni rok podatkowy wyniosły powyżej 400 000 zł oraz że dokonują zwrotu podatku wyłącznie w odniesieniu do towarów nabytych przez podróżnego u tego sprzedawcy.

1. Pieńkowski wniósł na decyzję organy skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie a następnie skargę kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, w której podniósł w szczególności niezgodność przepisów ustawy o VAT z przepisami dyrektywy VAT i z zasadami proporcjonalności i neutralności podatkowej. Biorac pod uwagę okoliczności sprawy NSA postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 146 ust. 1 lit. b), art. 147 oraz art. 131 i 273 dyrektywy [VAT] należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one uregulowaniom krajowym wyłączającym zastosowanie zwolnienia w stosunku do podatnika, który nie spełnia warunku osiągnięcia odpowiedniego pułapu obrotów za poprzedni rok podatkowy, jak również nie posiada zawartej umowy z podmiotem uprawnionym do zwrotu podatku podróżnym?”.

Wyrok Trybunału trzeba odczytywać w ten sposób, że w sytuacji gdy zostanie wykazane, że warunki zwolnienia w eksporcie określone w art. 146 ust. 1 lit. b) dyrektywy VAT, w szczególności wywóz danych towarów z obszaru celnego Unii, są spełnione, od takiej dostawy nie jest należny VAT. Przepisy krajowe, takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, nie są niezbędne do osiągnięcia celu polegającego na zapobieżeniu unikaniu opodatkowania i oszustwom podatkowym. Tym samym stawiane przez przepisy polskiej ustawy o VAT, warunki dotyczące wysokości obrotu u sprzedawcy lub zawarcia dodatkowej umowy z podmiotami, których przedmiotem działalności jest dokonywanie zwrotu, są niezgodne z przepisami Dyrektywy.

Autor: Marcin Kołkowicz – Doradca Podatkowy, Konsultant Podatkowy w ADN Podatki Sp. z o.o