Trybunał nie wypowiedział się ostatecznie czy usługi świadczone przez Welmory na rzecz cypryjskiego kontrahenta były usługami świadczonymi na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności, pozostawiając ta kwestię do rozstrzygnięcia przez sąd krajowy. Jednocześnie jednak, analizowany wyrok wnosi nowe ciekawe wskazówki interpretacyjne w kwestii ustalania istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności na gruncie regulacji dotyczących podatku VAT.
Stan faktyczny oraz przebieg postępowania przed organami krajowymi
W analizowanej sprawie, na podstawie umowy zawartej między Welmory oraz Welmory Limited, spółka cypryjska zobowiązała się do prowadzenia strony internetowej, na której organizowane były aukcje. Na portalu internetowym Welmory oferowała sprzedaż własnych produktów na poszczególnych, administrowanych przez podmiot cypryjski aukcjach, nabywanie produktów było jednak możliwe dopiero po uprzednim nabyciu swoistego prawa do brania udziału w licytacji od Welmory Limited. Warto zaznaczyć, że do prowadzenia strony internetowej spółka cypryjska zatrudniała polskich pracowników, a także korzystała z infrastruktury technicznej Welmory. Z tytułu świadczonych na rzecz spółki cypryjskiej usług Welmory nie odprowadzała podatku VAT, twierdząc, iż podlegają one opodatkowaniu w miejscu siedziby usługobiorcy (tj. spółki cypryjskiej). Z argumentacją podatnika nie zgodziły się zarówno organy podatkowe jak i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku stojąc na stanowisku, że usługi Welmory podlegają opodatkowaniu w Polsce gdyż spółka cypryjska jako odbiorca usług faktycznie posiada miejsce prowadzenia działalności w Polsce. Na poparcie swojego rozstrzygnięcia WSA podkreślił, że spółka cypryjska na terytorium polskim korzystała z zaplecza technicznego i osobowego spółki polskiej, a zatem tę ostatnią należało uważać za stałe miejsce prowadzenia działalności spółki cypryjskiej w Polsce.
Rozpatrujący skargę kasacyjną podatnika Naczelny Sąd Administracyjny zdecydował się zwrócić z następującym pytaniem prejudycjalnym do TSUE: czy dla opodatkowania usług świadczonych przez spółkę Welmory z siedzibą w Polsce na rzecz spółki Welmory Limited z siedzibą w innym państwie członkowskim (Unii Europejskiej), w sytuacji gdy spółka z siedzibą w innym państwie członkowskim prowadzi działalność gospodarczą, wykorzystując infrastrukturę spółki polskiej, stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 44 (dyrektywy VAT) będzie miejsce, gdzie siedzibę ma spółka polska?
Wyrok TSUE
TSUE w wyroku z dnia 16 września 2014 stwierdził, że do stwierdzenia czy spółka cypryjska posiada stałe miejsce prowadzenia w Polsce należy zidentyfikować czy dysponuje ona przynajmniej strukturą charakteryzującą się wystarczającą stałością, umożliwiającą, w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, odbiór oraz wykorzystywanie usług świadczonych przez Welmory w Polsce dla potrzeb prowadzenia własnej działalności gospodarczej tj. zarządzania aukcjami oraz sprzedaży uprawnień do uczestniczenia w nich. Dodatkowo, w opinii TSUE okoliczność, że działalność gospodarcza dwóch spółek związanych umową o współpracy tworzy ekonomicznie nierozerwalną całość, a z jej rezultatów korzystają zasadniczo konsumenci w Polsce, nie ma znaczenia przy stwierdzeniu, czy spółka cypryjska posiada stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce. Należy bowiem odróżnić usługi świadczone przez spółkę polską na rzecz spółki cypryjskiej od usług świadczonych przez tę ostatnią na rzecz konsumentów w Polsce.
TSUE w wyroku z dnia 16 września 2014 stwierdził, że do stwierdzenia czy spółka cypryjska posiada stałe miejsce prowadzenia w Polsce należy zidentyfikować czy dysponuje ona przynajmniej strukturą charakteryzującą się wystarczającą stałością, umożliwiającą, w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, odbiór oraz wykorzystywanie usług świadczonych przez Welmory w Polsce dla potrzeb prowadzenia własnej działalności gospodarczej tj. zarządzania aukcjami oraz sprzedaży uprawnień do uczestniczenia w nich. Dodatkowo, w opinii TSUE okoliczność, że działalność gospodarcza dwóch spółek związanych umową o współpracy tworzy ekonomicznie nierozerwalną całość, a z jej rezultatów korzystają zasadniczo konsumenci w Polsce, nie ma znaczenia przy stwierdzeniu, czy spółka cypryjska posiada stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce. Należy bowiem odróżnić usługi świadczone przez spółkę polską na rzecz spółki cypryjskiej od usług świadczonych przez tę ostatnią na rzecz konsumentów w Polsce.
Jak wskazano powyżej, skład orzekający nie rozstrzygnął wprost czy spółka cypryjska posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności, lecz podkreślił, iż ocena, czy spółka cypryjska dysponuje w Polsce niezbędnym zapleczem personalnym i technicznym umożliwiającym jej odbiór usług świadczonych przez spółkę polską i wykorzystywanie ich do zarządzania i prowadzenia internetowej strony aukcyjnej, a także do emisji i sprzedaży „bidów”, należy do wyłącznej kompetencji sądu krajowego. Jednocześnie jednak TSUE zwrócił uwagę, iż zgodnie z podnoszonymi przez Welmory okolicznościami, infrastruktura udostępniona przez nią spółce cypryjskiej nie umożliwia tej ostatniej odbioru i wykorzystywania, do celów jej działalności gospodarczej usług świadczonych jej przez rzeczoną spółkę polską (w szczególności, zaplecze personalne i techniczne takie jak serwery informatyczne, oprogramowanie i obsługa informatyczna, a także system do zawierania umów z konsumentami i otrzymywania wpływów od nich, znajdują się poza terytorium polskim). A zatem, biorąc pod uwagę powyższe, o ile wskazane okoliczności okazałyby się prawdziwe, spółka cypryjska nie dysponowałaby w Polsce stałym miejscem prowadzenia działalności.
Analizowane stanowisko zaprezentowane przez TSUE zawiera istotne dla podatników wskazówki dotyczące definiowania stałego miejsca prowadzenia działalności. Z jednej strony, TSUE podkreślił, iż do stwierdzenia posiadania przez spółkę stałego miejsca prowadzenia działalności istotne są faktyczne okoliczności przemawiające za istnieniem odpowiedniej struktury personalno-technicznej umożliwiającej odbiór i świadczenie usług w danym państwie. Z drugiej strony, wyrok potwierdził, iż korzystanie z zaplecza podwykonawcy (osobowego lub technicznego) nie eliminuje możliwości powstania stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium innego kraju.