Od 1 lipca 2013 r., na mocy art. 7 ustawy z 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004 r., Nr 254, poz. 2533), do takich wypłat zastosowanie znajdzie już jednak pełne zwolnienie z podatku u źródła w Polsce. Obejmować ono będzie przychody z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego oraz za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej tj. know-how (art. 21 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz. U. z 2011 r., Nr 74, poz. 397 – tekst jednolity ze zmianami [updop].
Warunki zwolnienia z podatku u źródła i wyłączenia
Aby wypłaty dokonywane pomiędzy podmiotami powiązanymi podlegały zwolnieniu z podatku u źródła, spełniony musi być szereg przesłanek (art. 21 ust. 3 i następne updop). Przede wszystkim, wypłacającym odsetki lub należności licencyjne musi być spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo też położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład spółki, która podlega w państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (pod warunkiem, że wypłacane przez ten zagraniczny zakład należności podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów przy określaniu dochodów podlegających opodatkowaniu w Rzeczypospolitej Polskiej). Podmiotem uzyskującym przychody musi być natomiast spółka podlegająca opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Odbiorcą odsetek bądź należności licencyjnych może być również zagraniczny zakład (permanent establishment) takiej spółki, jednakże pod warunkiem, że dochód osiągnięty w następstwie uzyskania tych należności podlega opodatkowaniu w tym państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym zagraniczny zakład jest położony.
Kryterium powiązania podmiotów na potrzeby omawianego zwolnienia zostało określone w sposób bardziej rygorystyczny w porównaniu do zasad obowiązujących dla zwolnienia z pdop dywidend (art. 22 ust. 4 updop). Spółki będą bowiem uznane za powiązane, jeżeli jedna z nich posiada w kapitale drugiej bezpośrednio co najmniej 25 % udziałów (akcji). Kryterium powiązania będzie również spełnione w przypadku tzw. spółek siostrzanych – tj. w przypadku jeśli w kapitale obu spółek inna spółka, posiadać będzie bezpośrednio nie mniej niż 25 % udziałów (akcji) – pod warunkiem, ta inna spółka również podlegać będzie w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Należy podkreślić, że posiadanie udziałów (akcji) musi wynikać z prawa własności.
Dodatkową przesłanką zastosowania zwolnienia jest wymaganie, aby udziały (akcje) posiadane były przez podmiot powiązany nieprzerwanie przez okres dwóch lat. Podobnie jak w przypadku zwolnienia z opodatkowania dywidend, warunek ten nie musi być jednak spełniony już w momencie dokonywania wypłaty odsetek lub należności licencyjnych. Należy jednak liczyć się z negatywnymi konsekwencjami podatkowymi, jeśli przy wypłacie na rzecz nierezydenta zastosowano zwolnienie z podatku u źródła, a warunek posiadania udziałów (akcji) przez co najmniej 2 lata nie został dotrzymany. W takim wypadku, podatnik musi zapłacić podatek (wraz z odsetkami za zwłokę) w wysokości 20% przychodów. Jeśli jednak właściwa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje inną stawkę, wówczas zastosowanie znajdzie wysokość stawki wynikająca z tej umowy.
Należy podkreślić, że do updop implementowano także regulacje Dyrektywy, nakazujące wyłączenie ze zwolnienia określonych rodzajów należności. Są to mianowicie przychody z podziału zysków lub spłaty kapitału spółki wypłacającej należności, przychody z tytułu wierzytelności dającej prawo do udziału w zyskach dłużnika, przychody z tytułu wierzytelności uprawniającej wierzyciela do zamiany jego prawa do odsetek na prawo do udziału w zyskach dłużnika oraz przychody z tytułu wierzytelności, która nie powoduje obowiązku spłaty kwoty głównej tej wierzytelności lub gdy spłata jest należna po upływie co najmniej 50 lat od powstania wierzytelności.
Zwolnienie należności wypłacanych do rezydentów szwajcarskich
Nie można przy tym zapominać, że powyższe zwolnienie zostało na mocy umowy między Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską ustanawiającej środki równoważne środkom ustanowionym w dyrektywie Rady 2003/48/WE w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek (Dz.U.UE.L.2004.385.30) rozciągnięte także na podmioty szwajcarskie (co w updop potwierdza brzmienie art. 21 ust. 8).
Warto także wspomnieć, że do odsetek i należności licencyjnych wypłacanych na rzecz rezydentów szwajcarskich od 1 lipca 2013 r. znajdą zastosowanie nowe regulacje konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 2 września 1991 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 22 poz. 92 ze zm.). Zmiany w zakresie opodatkowania takich przychodów wprowadzono protokołem między Rzecząpospolitą Polską a Konfederacją Szwajcarską, sporządzonym w Warszawie dnia 20 kwietnia 2010 r. (Dz. U. z 2011 r., Nr 255, poz. 1533 ze zm.).
Co ciekawe, konwencja przewiduje mniej rygorystyczne wymagania do zwolnienia z opodatkowania podatkiem u źródła wypłat odsetek i należności licencyjnych dokonywanych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Jakkolwiek bowiem konieczne jest posiadanie bezpośredniego minimalnego udziału w kapitale w wysokości 25 %, to jednak brak jest wymogu posiadania go przez minimalny okres czasu. Na gruncie tego aktu podmiotami powiązanymi są również spółki, w których trzecia spółka, mająca siedzibę w jakimkolwiek państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ma bezpośredni minimalny udział w wysokości 25 %.
Obowiązki polskiego płatnika
Niezależnie od opisanych powyżej warunków zwolnienia, dodatkową formalną przesłanką jego zastosowania jest posiadanie przez płatnika – czyli polską spółkę wypłacającą odsetki lub należności licencyjne – certyfikatu rezydencji podatkowej podatnika, tj. spółki otrzymującej takie przychody (art. 26 ust. 1c updop). Co więcej, od 1 stycznia 2011 r., polski płatnik powinien dysponować również pisemnym oświadczeniem podatnika, potwierdzającym, że nie korzysta on ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania (art. 26 ust. 1f updop).
Zwolnienie z obowiązku poboru podatku nie jest jednak równoznaczne z brakiem obowiązków płatnika po stronie polskiej spółki dokonującej wypłaty. Wypłacający należności polski rezydent zobowiązany jest bowiem do przesłania podatnikowi oraz właściwemu polskiemu urzędowi skarbowemu, informacji o dokonanych wypłatach i pobranym podatku (formularz IFT-2/IFT-2R) – do końca trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłat. Na pisemny wniosek podatnika, płatnik zobowiązany jest również do przedstawienia mu tej informacji w ciągu roku podatkowego – w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. W takim wypadku, formularz przesyłany jest także do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
