…do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, fakturę VAT wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego w ściśle określonych przypadkach.¹

Rozporządzenie określa zamknięty katalog wyjątków² z ustawy o podatku dochodowym od towarów i usług (dalej zwana: ustawą), w przypadku których możliwe jest wystawienie faktury VAT dla udokumentowania czynności przed ich wykonaniem –  jest to m. in. sprzedaż lokali i budynków, świadczenie usług spedycyjnych i przeładunkowych, najem, dzierżawa, leasing, stała obsługa prawna i biurowa, czy sprzedaż komisowa. Faktury te nie mogą być jednak wystawione przez podatnika nie wcześniej niż 30 dni przed dniem powstania obowiązku podatkowego (jednakże ograniczenie to nie ma zastosowania podczas wystawiania faktur VAT m. in. w zakresie dostaw energii elektrycznej i cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych jeżeli zawierają informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczą).

Obecnie coraz częściej podatnicy wystawiają faktury VAT przed dostarczeniem towarów lub wykonaniem usługi, nawet gdy nie otrzymają zaliczki na poczet dostawy towarów czy wykonania usługi (lub przedpłaty, raty lub zadatku, z których otrzymaniem wiąże się obowiązek wystawienia faktury VAT³ w ciągu 7 dni od daty otrzymania). Takie sytuacje najczęściej mają miejsce podczas wykonywania usług w dłuższym okresie czasu (np. umowa na stałą obsługę).

Samo wystawienie faktury przed dostarczeniem towarów lub wykonaniem usługi nie powoduje powstania obowiązku podatkowego, co potwierdzają przepisy unijne.⁴ Co do zasady, w świetle obowiązujących przepisów, wskazany jest jedynie termin końcowy wystawienia faktury VAT (nie później niż 7 dnia od wykonania usługi lub dostawy towarów), a wystawienie faktury VAT z datą wcześniejszą nie jest zabronione.

Ze względu na powyższe, faktura VAT wystawiona przed wykonaniem usługi lub dostarczeniem towarów, wywołuje obowiązek podatkowy w dacie wykonania usługi lub dostarczenia towarów⁵, a nie dacie wystawienia faktury VAT. Ponadto, faktura VAT wystawiona przed wykonaniem usługi lub dostawą towaru nie jest fakturą VAT zgodnie z rozumieniem art. 108 ust. 1 ustawy i nie jest podstawą do nabycia przez podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego w niej wskazanego.⁶

Zmiany wynikające z nowelizacji.
Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić ogólną regulację, w świetle której wszystkie faktury nie będą mogły być wystawiane wcześniej niż 30 dni przed momentem wykonania usługi lub dostarczenia towarów (lub przed momentem otrzymania całości lub części zapłaty przed dostarczeniem towarów lub wykonaniem usługi). Powyższa zasada nie zostałaby zastosowana wobec świadczeń, przy których ustalane są następujące po sobie terminy płatności bądź rozliczeń (tzw. świadczenia ciągłe) oraz usług budowlanych i budowlano – montażowych, dostawy drukowanych książek, gazet, czasopism i magazynów oraz czynności polegających na drukowaniu książek, gazet, czasopism i magazynów.

Dodatkowo, w świetle planowanych zmian, fakturę VAT będzie można wystawiać nie później, niż 15 dnia od dnia zakończenia miesiąca, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę.

Przykład.
Podatnik wykonał usługę 19 listopada. W świetle nowelizacji, będzie miał możliwość wystawienia faktury VAT dokumentującej wykonanie usługi pomiędzy 19 października a 15 grudnia. Obowiązek podatkowy powstanie w dacie wykonania usługi, czyli 19 listopada.

Skutki nowelizacji.
W świetle nowelizacji zostanie uproszczony moment powstania obowiązku podatkowego, co może oznaczać dla części podatników obowiązek szybszego rozliczenia się z fiskusem. Przedsiębiorcy rozliczający się kwartalnie, wykonujący usługę lub dokonujący dostawę towarów na przełomie okresów rozliczeniowych, nie będą mieli wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.
Nowelizacja została skierowana 16 października 2012 r. do Sejmu i obecnie znajduje się na etapie sprawozdania Komisji Finansów Publicznych.

1) § 11 rozporządzenia.
2) art. 19 ust. 10, ust. 13 pkt 1-4 i 7-11, ust. 16a i 16b oraz ust. 19a ustawy.
3) art. 64 Dyrektywy 112
4) art. 63 Dyrektywy 112.
5) art. 19 ust. 1  ustawy.
6) art. 88 ust. 3 a pkt 4 lit. a) ustawy.