Oddanie w użytkowanie środków trwałych – konsekwencje w podatku dochodowym od osób prawnych

W takich sytuacjach, zlecający usługę i podmiot ją wykonujący najczęściej uzgadniają między sobą warunki zaopatrzenia i pokrycia kosztów zakupu sprzętu niezbędnego do produkcji. Popularnym rozwiązaniem jest dokonanie zakupu sprzętu przez zamawiającego produkt i oddanie go w użytkowanie usługodawcy. W takim przypadku, usługodawca fizycznie korzysta z potrzebnych mu urządzeń, jednak ich właścicielem pozostaje zamawiający. Podstawę takiej współpracy stanowi zazwyczaj umowa lub porozumienie, które dokładnie określa zasady użyczenia środków trwałych oraz prawa i obowiązki obydwu stron.
Podstawą porozumienia jest warunek, że właścicielem oddanego w użytkowanie sprzętu pozostaje podmiot zamawiający produkt finalny, zaś usługodawca może wykorzystywać użyczone sprzęty wyłącznie w celu świadczenia usług na rzecz ich właściciela. Ponadto, po zakończeniu współpracy usługodawca jest zobowiązany do zwrócenia sprzętu jego właścicielowi.
Rozliczenie tego typu transakcji dla celów podatku dochodowego wymaga rozważenia dwóch kwestii.

1.Powstanie przychodu podatkowego z tytułu nieodpłatnego używania sprzętu.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o pdop), wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń stanowi przychód podlegający opodatkowaniu.

Korzystanie z czyjegoś sprzętu może rodzić wątpliwości, czy podmiot z niego korzystający otrzymuje nieodpłatne świadczenie, co z kolei zobowiązywałoby go do określenia wartości świadczenia i zapłacenia należnego z tego tytułu podatku. Jednak zgodnie z ugruntowaną linią orzecznictwa, nieodpłatne świadczenie występuje wówczas, gdy podatnik podatku dochodowego otrzymuje, bez obowiązku świadczenia wzajemnego, rzeczy lub prawa, bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw. Natomiast używanie urządzeń przekazanych przez właściciela w celu świadczenia usług na jego rzecz jest umową wzajemną i nie prowadzi do powstania korzyści po jednej ze stron. Takie stanowisko prezentuje m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 14 lipca 2010 r. (IBPBI/2/423-607/10/AK) oraz w interpretacji indywidualnej z 17 maja 2010 r. (IBPBI/2/423-299/10/AK).

2.  Brak prawa do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od użyczonych środków trwałych.

Zgodnie z art. 16a ust. 1 ustawy o pdop, amortyzacji podlegają stanowiące własność podatnika środki trwałe o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, które są przez niego wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, albo oddane w użytkowanie na podstawie umowy najmu, leasingu lub dzierżawy.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 lutego 2010 r. (II FSK 1628/08) zakwestionował możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od użyczonych środków trwałych. Uzasadniając wyrok, NSA stwierdził, że w przypadku użyczenia środków trwałych, ich właściciel nie wykorzystuje ich bezpośrednio na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Zdaniem Sądu, bez znaczenia jest w tym przypadku fakt, że użyczony sprzęt jest wykorzystywany wyłącznie w celu świadczenia usług na rzecz jego właściciela.
Stanowisko zaprezentowane w przywołanym wyroku jest jednak niezgodne z ugruntowaną w tym zakresie praktyką organów podatkowych. Świadczy o tym choćby interpretacja indywidualna z 21 maja 2010 r. (IPPB5/423-191/10-2/AM), czyli wydana już po niekorzystnym dla podatników wyroku NSA. W przywołanej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał za prawidłowe zaliczenie przez właściciela środków trwałych odpisów amortyzacyjnych, gdy te środki trwałe udostępniono kontrahentom na podstawie umów o współpracę. Podobną opinię wyraził także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 15 kwietnia 2009 r. (IPPB5/423-37/09-2/MŚ) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 11 sierpnia 2008 r. (IPPB3/423-295/08-4//DS).
Z uwagi na powszechność umów współpracy, na podstawie których kontrahenci realizują świadczenia wzajemne oraz biorąc pod uwagę rozbieżność między stanowiskiem NSA oraz dyrektorów izb skarbowych wydających interpretacje indywidualne z upoważnienia Ministra Finansów, należy obserwować rozwój orzecznictwa dotyczącego rozliczania podatkowego odpisów amortyzacyjnych od użyczonych w ramach umów współpracy środków trwałych. Interpretacja przepisów przemawia za utrzymaniem przychylnej podatnikom praktyki.

Dodaj komentarz