Zmiany zostały wprowadzone ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym (Dz. U. Nr 155, poz. 1298) – u.s.k. Weszła ona w życie z dniem 1 września 2005 r., jednakże zmiany wprowadzane do przepisów podatkowych zaczęły obowiązywać od dnia 1 stycznia 2006 r.
Z dniem 31 grudnia 2006 r. przepisy o uldze podatkowej na kluby sportowe straciły moc wskutek uznania ich przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją RP. Z dniem 1 stycznia 2007 r. uchylono również zwolnienie podatkowe dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących kluby sportowe.
Pierwszym ze szczególnych rozwiązań prawnopodatkowych, wprowadzanych przez ustawę o sporcie kwalifikowanym, jest zwolnienie podatkowe obejmujące niektóre przychody klubów sportowych. W aktualnym stanie prawnym (od dnia 1 stycznia 2008 r.) dotyczy ono tylko podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Jest ono przewidziane w art. 17 ust. 1 pkt 5a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) – u.p.d.o.p.
W uzasadnieniu projektu przepisów wprowadzających powyższe zwolnienie wskazywano, że wprowadzenie zmian w zakresie zwolnienia od podatku dochodowego dochodów klubów sportowych wydatkowanych na działalność związaną z udziałem w szkoleniu i współzawodnictwie sportowym dzieci i młodzieży – w powiązaniu z przepisami dotyczącymi formy prawnej działania klubów sportowych – może przyczynić się do znacznego zwiększenia liczby klubów sportowych. Mała ilość klubów sportowych i brak oferty przede wszystkim dla dzieci i młodzieży w zakresie zorganizowanych form uprawiania sportu są obecnie kluczowymi problemami polskiego sportu. Zwolnienie dla klubów sportowych ma być wyraźnym sygnałem, że sport dla Rzeczypospolitej Polskiej jest ważny.
Wprowadzone zmiany mają wzmocnić ten segment rynku, który jest związany ze sportem. Ma nastąpić zwiększenie liczby klubów sportowych, co przyczyni się do powstania miejsc pracy dla specjalistów sportowych oraz wzrostu zapotrzebowania na produkty i usługi związane ze sportem. Doprowadzić ma to do sytuacji, w której sport – podobnie jak w innych rozwiniętych państwach – będzie jednym z istotnych elementów gospodarki narodowej.
Należy zauważyć, że w odniesieniu do podatku dochodowego od osób prawnych zwolnienie podatkowe nie ma charakteru całkowicie nowego. W dotychczasowym stanie prawnym ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie kultury fizycznej i sportu, korzystają, w części przeznaczonej na te cele, posiadające osobowość prawną stowarzyszenia, związki stowarzyszeń i inne organizacje (np. fundacje) oraz sportowe spółki akcyjne (przy czym w odniesieniu do tych ostatnich zwolnienie podatkowe obowiązuje do końca 2006 r.). Ustawa o sporcie kwalifikowanym poszerzyła katalog form organizacyjnych, w jakich mogą działać kluby sportowe, w związku z tym objęto zwolnieniem podatkowym również te kluby sportowe. W praktyce zatem utrzymano obowiązujące zwolnienie oraz objęto zwolnieniem przychody uzyskiwane przez kluby sportowe działające w nowych formach organizacyjnych.
Od dnia 1 stycznia 2008 r. nastąpiła zmiana w przepisach u.p.d.o.p., która nieco inaczej ujęła przedmiotowe zwolnienie. Zmiana miała charakter przede wszystkim doprecyzowujący. Nie wprowadza nowych przesłanek i warunków zwolnienia, lecz je doprecyzowuje.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt 5a u.p.d.o.p., wolne od podatku dochodowego są dochody klubów sportowych, o których mowa w ustawie z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1675) – dalej u.k.f., przeznaczone i wydatkowane w roku podatkowym lub w roku po nim następującym na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży w kategoriach wiekowych młodzików, juniorów młodszych, juniorów i młodzieżowców do 23 roku życia, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów.
Omawiane zwolnienie ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Przysługuje bowiem wyłącznie określonym podmiotom (osobom prawnym, które są klubami sportowymi). Jednocześnie nie obejmuje ono wszystkich ich dochodów, a wyłącznie te, które są przeznaczone na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży.
Przepisy u.p.d.o.p. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2007 r. odwoływały się do „klubu sportowego” w rozumieniu ustawy o sporcie kwalifikowanym. Tymczasem przepisy tejże ustawy nie określają definicji klubu sportowego. Z jej przepisów wynika tylko, że klub sportowy może mieć dowolną formę organizacyjną. Definicję klubu sportowego zawiera natomiast powoływana już u.k.f. Zgodnie z jej przepisami, klub sportowy jest podstawową jednostką organizacyjną realizującą cele i zadania w zakresie kultury fizycznej. Klub sportowy może działać jako osoba prawna utworzona na podstawie odrębnych przepisów albo jako osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095). Od dnia 1 stycznia 2008 r. przepisy u.p.d.o.p. słusznie odsyłają właśnie do definicji z u.k.f.
Zwolnienie podatkowe, o którym mowa, obejmuje tylko niektóre dochody klubów sportowych. Są to tylko i wyłącznie te dochody, które są przez kluby sportowe przeznaczane na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży w kategoriach wiekowych młodzików, juniorów młodszych, juniorów i młodzieżowców do 23 roku życia. Należy bowiem uznać, że określenie „dzieci i młodzieży” dotyczy zarówno szkolenia, jak i współzawodnictwa sportowego.
Wydatkami na szkolenie będą wszelkie wydatki związane z prowadzeniem sekcji czy też całych klubów, w których zawodnikami są dzieci i młodzież. Uczestnictwo dzieci i młodzieży w klubie sportowym z samej swej natury związane jest z ich szkoleniem w danej dyscyplinie sportu.
Dzieci – w rozumieniu przepisów o zwolnieniu podatkowym – to wszyscy zawodnicy danego klubu sportowego, którzy nie ukończyli 18. roku życia.
Z dniem 1 stycznia 2008 r. doprecyzowano natomiast pojęcie „młodzieży” (a po części również „dzieci”). Sprecyzowano bowiem, że przez młodzież (i dzieci) rozumieć należy zawodników w określonych kategoriach wiekowych. Są to osoby, które mieszczą się w kategoriach wiekowych: młodzików, juniorów młodszych, juniorów i młodzieżowców do 23 roku życia.
Z podatku dochodowego zwolnione są także wydatki na współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży. Z przepisów ustawy o sporcie kwalifikowanym wynika, że współzawodnictwem sportowym jest indywidualna lub zbiorowa rywalizacja osób zmierzająca do uzyskania właściwych dla danej dyscypliny sportu rezultatów. Będą to więc wszelkiego rodzaju (w zależności od charakteru danej dyscypliny sportu) zawody, mecze, mityngi, turnieje sportowe itp.
Zwolnieniem podatkowym są objęte wszelkie wydatki związane zarówno z organizowaniem zawodów sportowych dzieci i młodzieży, jak i uczestnictwem w tym zawodach (np. opłacenie podróży, noclegów itp.). To właśnie bowiem w zawodach sportowych realizuje się współzawodnictwo sportowe.
Przychody klubu sportowego przeznaczone na inne wydatki – niż szkolenie lub współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży – nie mogą korzystać ze zwolnienia podatkowego na omawianej podstawie.
Drugim szczególnym rozwiązaniem wprowadzonym przez ustawę o sporcie kwalifikowanym była ulga podatkowa związana ze wspieraniem sportu dzieci i młodzieży.
Ulgę podatkową przewidywały przepisy obu ustaw o podatkach dochodowych.
Przepisy wprowadzające powyższą ulgę zostały uznane za niezgodną z Konstytucją RP przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 lipca 2006 r., K 40/05 (Dz. U. Nr 136, poz. 970). Przepisy ją wprowadzające straciły moc obowiązującą z dniem 31 grudnia 2006 r.
Należy podkreślić, że uznanie przez tych przepisów za sprzeczne z Konstytucją RP nastąpiło z przyczyn proceduralno-formalnych, nie badano zaś samej treści przepisów w kontekście ich konstytucyjności. Trybunał Konstytucyjny uznał bowiem powyższe przepisy za sprzeczne z Konstytucją RP z uwagi na fakt, że przepisy powyższe wprowadzono wskutek poprawek senackich do ustaw nowelizujących. Zgodnie zaś z powszechnie przyjętą linią orzecznictwa i poglądami doktryny, poprawki senackie nie mogą prowadzić do wprowadzenia nowych regulacji merytorycznych. Mogą jedynie zmieniać bądź uzupełniać regulacje wprowadzone wcześniej przez Sejm (przy pierwszym uchwalaniu ustawy). Przepisy o „uldze sportowej” były zaś niewątpliwie nową jakością w ustawie nowelizującej.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym (Dz. U. Nr 155, poz. 1298)
2. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.)