Dotychczasowe przepisy mające wspierać innowacyjność polskiej gospodarki,  tzw.  ulga na nowe technologie, nie przyniosły oczekiwanych rezultatów i zostały uchylone.

Nowe regulacje przybrały kształt tak zwanej ulgi badawczo-rozwojowej (ulga B+R). Dają one możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów szeroko pojmowanej działalności badawczo-rozwojowej. Do kosztów uzyskania przychodów można bowiem zaliczyć zarówno koszty badań naukowych, jak i prac rozwojowych. Wcześniej obowiązujące przepisy podatkowe (ulga na nowe technologie) nie przewidywały możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów badań naukowych.

Obecnie, zgodnie z art. 18d ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. 2014 poz. 851), za koszty uzyskania przychodów działalności badawczo-rozwojowej, czyli tak zwane koszty kwalifikowane, uznawane są:

– wynagrodzenia pracowników oraz składki ZUS w części finansowanej przez pracodawcę, jeżeli koszty te dotyczą pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej
– nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową
– ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wyników badań naukowych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej
– odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej
– odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Wysokość kosztów kwalifikowanych została jednakże ograniczona. Limity dla poszczególnych rodzajów kosztów i typów przedsiębiorstw wynoszą:

– dla wynagrodzeń niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa – 30%
– dla pozostałych kosztów w mikro,  małych lub średnich przedsiębiorstwach – 20%
– dla pozostałych kosztów w dużych przedsiębiorstwach – 10%.

W praktyce oznacza to, że od podstawy opodatkowania ustalonej na ogólnych zasadach podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową będą mogli dodatkowo, w zależności od wielkości firmy i rodzaju ponoszonych nakładów na tę działalność, odliczyć od 10% do 30% kosztów kwalifikowanych. Innymi słowy: wydatki kwalifikowane związane z działalnością badawczo-rozwojową w określonej przepisami części będą zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dwukrotnie.

W przypadku, gdy dochód podatnika będzie niższy od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe.

Wymogiem zastosowania ulgi jest prowadzenie ewidencji rachunkowej w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów działalności badawczo-rozwojowej. Z możliwości stosowania ulgi są wykluczeni podatnicy prowadzący w danym roku podatkowym działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej.  Koszty kwalifikowane nie podlegają również odliczeniu, jeżeli zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie.

Warto wspomnieć, że na zachęty podatkowe mogą liczyć nie tylko podmioty prowadzące prace badawczo-rozwojowe, ale również firmy zaangażowane kapitałowo w takie jednostki. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o wspieraniu innowacyjności ¬– z podatku dochodowego od osób prawnych zwolnione zostały bowiem dochody ze zbycia udziałów w spółkach prowadzących działalność badawczo-rozwojową. Zwolnienie to dotyczy udziałów nabytych w latach 2016 i 2017 przez spółkę kapitałową lub spółkę komandytowo-akcyjną.

Aby skorzystać z powyżej ulgi, należy m.in. spełnić następujące warunki:

– spółka, której udziały są zbywane, jest rezydentem podatkowym w Polsce lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego
– spółka zbywająca udziały posiada bezpośrednio, nieprzerwanie przez okres dwóch lat, nie mniej niż 10% udziałów spółki zbywanej,  a  spółka zbywana w tym okresie:

• nie miała statusu zagranicznej spółki kontrolowanej
• nie wytwarzała wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym
• nie prowadziła  działalności handlowej
• prowadziła działalność badawczo-rozwojową.

Można mieć tylko nadzieję, że powyższe ulgi znajdą szersze zastosowanie niż ulga na nowe technologie. Nie wskazuje na to, niestety, ilość wydanych interpretacji podatkowych w zakresie omawianych przepisów  (do tej pory wydano tylko dwie).