Dotyczyła ona wszystkich osób fizycznych niemających miejsca zamieszkania w Polsce nabywających towary kraju, które wywoziły te towary w stanie nienaruszonym poza granicę Rzeczypospolitej Polskiej. Nie wdając się w szczegóły, osoby takie otrzymywały zwrot zapłaconego w Polsce podatku od towarów i usług od tych nabyć na podstawie określonej dokumentacji.

W ustawie z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług wprowadzającej nowe zasady funkcjonowania tego podatku po akcesji Polski do UE w art. 126-130 ustawodawca określił zasady zwrotu podatku w ramach TAX FREE, które od 1 maja 2004 odnosiły się do podróżnych spoza Wspólnoty. Mogły być to także wyłącznie osoby fizyczne, które nabywały w Polsce towary, wywożone następnie poza terytorium UE.

Natomiast od 1 kwietnia 2011 wprowadzono istotne zmiany dotyczące dokonywania zwrotów TAX FREE. Obejmują one przede wszystkim nowe formy zwrotu VAT podróżnym, nie tylko jak dotychczas jako wypłatę gotówkową dokonywaną przez sprzedawcę lub w punktach zwrotu VAT przez uprawnione podmioty, ale także w formie polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej. Ułatwienia te pozwalają podróżnym na łatwiejsze odzyskanie podatku VAT, bez konieczności ponownego wjazdu na terytorium Polski lub udania się na granicę do podmiotu dokonującego zwrotu.

Zmodyfikowano zasady ubiegania się o pozwolenie na dokonywanie zwrotów TAX FREE przez podmioty, niebędące sprzedawcami. Muszą one spełnić obecnie następujące warunki, aby móc obsługiwać w tym zakresie podróżnych:

– być co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia przez Ministra Finansów o spełnianiu warunków, zarejestrowanymi podatnikami VAT;
– zawiadomić na piśmie naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozpoczęcia działalności w zakresie zwrotu podatku podróżnym;
– co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia nie mieć zaległości w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa oraz zaległości z tytułu składek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
– złożyć w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną w wysokości 5 mln zł w formie:

a) depozytu pieniężnego,
b) gwarancji bankowych,
c) obligacji Skarbu Państwa co najmniej o trzyletnim terminie wykupu;

– uzyskać od Ministra Finansów zaświadczenie stwierdzające spełnienie łącznie powyższych warunków. Z tym, że zaświadczenie jest wydawane na okres nie dłuższy niż 2 lata, a nie jak dotychczas na okres nie dłuższy niż 1 rok, co jest korzystniejsze dla podmiotów dokonujących takich zwrotów w kwestii długofalowego planowania działalności gospodarczej.

Uprawnionymi podmiotami do prowadzenia działalności w zakresie zwrotów VAT podróżnym są podmioty, które m. in. uzyskały zaświadczenie Ministra Finansów i które przed upływem okresu, na jaki ono zastało wydane złożyły wniosek o ponowne wydanie takiego zaświadczenia na kolejny okres. W tym wypadku warunek o braku zaległości w podatkach i składkach ZUS od co najmniej 12 miesięcy musi być spełniony w odniesieniu do okresu od dnia wydania aktualnego zaświadczenia do dnia poprzedzającego ponowne złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia. Innymi słowy, podmioty te nie mogą działać w sferze zwrotów dla podróżnych po upływie okresu wynikającego z zaświadczenia MF, jeżeli wcześniej nie złożą wniosku o wydanie ponownego zaświadczenia (nie ma w tym zakresie znaczenia dla działalności podmiotu, czy faktycznie zaświadczenie zostanie wydane przez ministra jeszcze w terminie określonym w poprzednim zaświadczeniu). W przypadku ponownego starań o wydanie zaświadczenia warunek braku zaległości w podatkach i składkach ZUS liczony jest nie jako ostatnie 12 miesięcy, lecz jako okres pomiędzy wydaniem zaświadczenia (istotna jest tutaj data wydania pisma), a datą poprzedzającą złożenie wniosku o kolejne zaświadczenie (istotna jest data wysyłki lub złożenia wniosku w MF).
[page_break]
Uproszczono także warunki otrzymania zwrotu przez podróżnego. Nie musi to być imienny dokument, jak było to do 31 marca 2011, a także na tym dokumencie nie musi być wyszczególniona kwota podatku; natomiast obowiązkowo dołączany jest do niego paragon z kasy rejestrującej. Bardzo ważne jest, aby dokument powyższy był opatrzony stemplem z numeratorem urzędu celnego wywozu towarów.

Co do zasady sprzedawca stosuje do dostawy towarów, od których przysługuje zwrot podróżnym, stawkę 0%. Warunkami, jakie musi spełnić sprzedawca, aby zastosować stawkę 0% są:

– poinformowanie naczelnika urzędu skarbowego na piśmie, że jest sprzedawcą realizującym zwroty TAX FREE oraz poinformowanie organu, gdzie podróżny może odebrać podatek;
– otrzymanie przed upływem terminu do złożenia deklaracji za dany okres rozliczeniowy dokumentu wywozu towarów poza UE potwierdzonego przez urząd celny wyjścia;
– od 1 kwietnia br. dodatkowym warunkiem będzie posiadanie dokumentów potwierdzających dokonanie zwrotu podatku, ale tylko w przypadku, gdy zwrot nastąpił w formie bezgotówkowej.

Jeżeli sprzedawca towarów nie otrzymał dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza UE w terminie do złożenia deklaracji podatkowej, może on dokonać korekty podatku należnego (stosując stawkę 0%) w rozliczeniu za okres, w którym sprzedawca otrzymał ten dokument. Korekta taka nie będzie jednak dopuszczalna, jeżeli podatnik otrzyma taki dokument po upływie 10 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dokonano dostawy. Tym samym przesunięto termin, w jakim sprzedawca ma prawo do dokonania korekty VAT należnego w przypadku późniejszego otrzymania dokumentu wywozu towarów, w stosunku do regulacji sprzed zmiany (6 miesięcy). Ponadto wskazano wyraźnie okres, w którym ta korekta powinna zostać dokonana.

Należy zauważyć, że w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 (Dz. U. Nr 68, poz. 361) doprecyzowano takie kwestie jak: wzór znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, wzór stempla potwierdzającego wywóz towarów poza UE oraz niezbędne dane, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym. W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 (Dz. U. Nr 68, poz. 362) doprecyzowano minimalną łączną wartość zakupów, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku od towarów i usług (200 zł). Ponadto, takie elementy, jak: forma, w której ma być dokonany zwrot podatku, określenie kwoty podatku, o której zwrot może ubiegać się podróżny, prawidłowa identyfikacja sprzedawcy i nabywcy, zapewnienie prawidłowego oznaczania punktów sprzedaży znakiem informującym podróżnych o możliwości zakupu w tych punktach towarów, od których przysługuje zwrot podatku, mogą być określone w kolejnym rozporządzeniu Ministra Finansów (do tej pory nie zostało ono jednak wydane).

Co ważne, z dniem 1 kwietnia 2011 jako warunek dokonywania wypłat podróżnym znika obowiązek zawarcia umowy ze sprzedawcami w sprawie zwrotu TAX FREE przez podmioty dokonujące tych zwrotów, ale nie będące sprzedawcami towarów. Oznacza to, że sklepy będą mogły wskazywać dowolne podmioty oferujące takie usługi bez konieczności formalnego ustalania zasad współpracy.

Konkludując, zmiany w dużej części upraszczają uzyskanie zwrotu podatku przez podróżnych, którzy nie mają już konieczności ponownego wjazdu do Polski w celu odzyskania VAT zapłaconego w czasie poprzedniej wizyty poprzez transakcje bezgotówkowe. Z drugiej strony wprowadzono także pewne ułatwienia dla sprzedawców (możliwość dłużej korekty stawki VAT) oraz podmiotów dokonujących zwrotów (wydłużenie terminu obowiązywania zaświadczenia do 2 lat). Ale znajdą się jeszcze sfery, które w tym zakresie powinny zostać zliberalizowane przez ustawodawcę, szczególnie wymogi formalne prowadzenia działalności w tym zakresie.

Zobacz również: Zmiany w VAT 2013