Stan faktyczny oraz stanowisko NSA
Podatnik wystąpił o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego podając, że zamierza utworzyć spółkę jawną, której wspólnikami będzie on i inna osoba fizyczna. Przedmiotem działalności spółki będzie m.in. zarządzanie innymi przedsiębiorstwami. Wnioskodawca postawił pytanie, czy przychody uzyskiwane z udziału w spółce jawnej będą traktowane jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej i w związku z tym opodatkowane na zasadach przewidzianych w art. 30c u.p.d.o.f.¹ Zdaniem podatnika skoro pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka nie mająca osobowości prawnej, to zgodnie z art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f. przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust 1 tej ustawy uznaje się jako przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, czyli przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Te natomiast korzystają z możliwości opodatkowania liniową stawką podatku.

Działający z upoważnienia Ministra Finansów Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że nie ma możliwości zaliczenia usług zarządzania wykonywanych przez podatnika w ramach spółki jawnej do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej i opodatkowania dochodu z tego rodzaju usług stawką 19%, przewidzianą w art. 30c u.p.d.o.f.

Innego zdania był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdzając, że skoro umowy z kontrahentami zawiera spółka jawna (a nie jej wspólnik lub wspólnicy) to wynagrodzenie za wykonanie usług będzie stanowiło przychód spółki, a nie konkretnego wspólnika. Podatnik nie będzie zatem otrzymywał przychodów za wykonanie umowy o zarządzanie, lecz przychody z udziału w spółce. Przychody te będą więc przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej, opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 30c u.p.d.o.f.

Rozpatrując skargę kasacyjną od wspomnianego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w sprawie występują poważne wątpliwości prawne i przedstawił składowi siedmiu sędziów NSA następujące zagadnienie prawne, czy przychody wspólników, o których mowa w art. 5b ust. 2 u.p.d.o.f., uzyskiwane po dniu 1 stycznia 2008 r. z udziału w spółce jawnej uzyskującej przychody na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30c ust. 1 u.p.d.o.f.?

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie poszerzonym stanął na stanowisku, iż przychody uzyskiwane przez wspólników spółki jawnej z tytułu umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze nie podlegają opodatkowaniu według liniowej stawki podatku, lecz według skali podatkowej.

Teza
W omawianej uchwale NSA sformułował następującą tezę:
„Przychody wspólników, o których mowa w art. 5b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskiwane po dniu 1 stycznia 2008 r. z udziału w spółce jawnej uzyskującej przychody na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze, nie podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych  w art. 30c ust. 1 tej ustawy.”

Komentarz
Uchwała składu siedmiu sędziów NSA jest efektem wykładni naprawiającej niewątpliwy błąd ustawodawcy. Skład poszerzony NSA doszedł do przekonania, że wszystkie usługi menadżerskie, bez względu na formę ich wykonywania podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej i brak jest możliwości ich opodatkowania 19% podatkiem liniowym.

Sąd stanął na stanowisku, że istotą kontraktu menadżerskiego jest samodzielne zarządzanie przedsiębiorstwem, a menadżer jest osobiście odpowiedzialny za efekt świadczonych usług. Zarówno w przypadku umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze realizowanych w ramach działalności gospodarczej, jak i poza nią, pozycja prawna kontrahentów wygląda podobnie. Menadżer osobiście odpowiada za efekty swych usług, to on zawiera umowę i samodzielnie zarządza przedsiębiorstwem nawet, gdy wymaga to udziału osób trzecich. Podobnie jest, jeśli menadżer jest wspólnikiem spółki osobowej. W uzasadnieniu ustawy podkreślano, że to wspólnik, a nie spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych i to on (a nie spółka) uzyskuje przychód. Zgodnie z art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f. jest to przychód z działalności wykonywanej osobiście.

Praktyka zakładania przez menadżerów spółek jawnych lub komandytowych i w ten sposób rozliczania uzyskiwanych dochodów była długo akceptowana przez organy podatkowe i sądy. Pozwalała ona wspólnikom m.in. odliczać od przychodów koszty związane z funkcjonowaniem założonych przez nich firm. Uchwała składu siedmiu sędziów NSA rozwiewając nadzieje menadżerów w kwestii opodatkowania ich przychodów korzystnym podatkiem liniowym, praktykę tę zapewne ukróci.

1) ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. , Nr 14, poz. 176 ze zm.)